Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΤΟΛΗ

(Δημοσίευση: 4 Δεκεμβρίου 2007)

Όπου  κανείς  τους  δέν  συμφωνεί  με  το  «Άλλαξέ  τα  Όλα».

Η προσφατη κριση στο ΠΑΣΟΚ, μια κριση που συνεχιζεται βουβα, σταθηκε και παραμενει πολυπλευρα αποκαλυπτικη. Η ακτινογραφια προσωπων και πολιτικων που ειχε την ευκαιρια να παρακολουθησει το πανελληνιο, ασφαλως ενισχυει την πολιτικοποιηση και παρεμβατικη δυνατοτητα της κοινωνιας. Συνηθως, και επειδη στις αστικες δημοκρατιες η δυνατοτητα αυτή εξαντλειται στη φαλκιδευμενη εκπροσωπηση, κυριαρχει η αποψη οτι ουσιαστικη κοινωνικη παρεμβαση δε μπορει να υπαρξει...

...Κι oμως η περεμποδισμενη αυτή παρεμβαση βρισκει περιοδικα τροπους εκφρασης, αναγκαστικα πιο εκρηκτικους, αποκαλυπτικους κι ανατρεπτικους. Προκειται για κρισεις, τις οποιες οι τεχνικοι της εξουσιας προσπαθουν να διαχειριστουν αναπαραγωγικα για ο,τι πραγματι εκπροσωπουν. Βασικη μεριμνα τους είναι η απειλητικη «επιστροφη στην πολιτικη» να περιορισθει πολιτικα, δηλαδη ως προς τα θεσμικα της αποτελεσματα, καθως και ιδεολογικα, δηλαδη ως προς τα συνειδησιακα της αποτελεσματα, τα συμπερασματα, που αναποτρεπτα κυοφορουν αυξημενη κοινωνικη παρεμβατικοτητα. Ουσιαστικα προκειται για αντιδραστικη μαχη της στασιμοτητας απεναντι στην προοδο και της ληθης απεναντι στην συνειδηση, μαχη όμως που παρα τις εξελιγμενες τεχνικες της, δε μπορει παρα να καταγραψει απωλειες για το συστημα και βηματα προοδου για την κοινωνια.

Σημερα, σε καποια αποσταση απ' τις θερμες προεδροεκλογικες μερες του ΠΑΣΟΚ και εν οψει της κομματικης ανασυνταξης που θα επιχειρηθει, μια ανασκοπηση-σχολιασμος των πεπραγμενων της περιοδου, είναι ελπιζουμε χρησιμη. Σε κάθε περιπτωση οι εξελιξεις στο ΠΑΣΟΚ αφορουν ολους, κι εξαρτωνται απ' ολους.

• Ο Σημιτης, ξεσκεπαστηκε πληρως. Εχοντας αποφυγει το 2000 οριακα την αποδοκιμασια (με μερικες χιλιαδες ψηφους της τελευταιας ωρας, αν θυμαστε - ζητημα αξιο διερευνησης καποτε), κι εχοντας συγκαλυψει τη συντριπτικη καταδικη του σημιτισμου το 2004 με το περιφημο δαχτυλιδι, επανελαβε για άλλη μια φορα τον εαυτο του. Συνεπραξε με τις μεθοδευσεις του εξωθεσμικου κατεστημενου για να γελοιοποιηθει στη συνεδριαση της κοινοβουλευτικης ομαδας (θυμομαστε τις σκηνες και τους αποκαλυπτικους ψιθυρους με το Βενιζελο). Απουσιασε τελος απ' τη συνοδο του ΕΣ και την πανελληνια Συνδιασκεψη, για να αποφυγει λογοδοσια και κριτικη, αφηνοντας στους Πρετεντερηδες την υπερασπιση του ηθους και των πρακτικων του εκσυγχρονισμου. Ο Σημιτης κινηθηκε στα ορια της ιδεολογιας του - πλεγματικος αντιλαϊκισμος, τζαμπαμαγκίστικος καθωσπρεπισμος, αντισοσιαλιστικος εκσυγχρονισμος. Ηθελε ένα ΠΑΣΟΚ που θα δικαιωσει τον καταδικασθεντα σημιτισμο, δεν εχει παρει χαμπαρι ότι στη συγκρουση του με τον αντιφατικο νεοελληνισμο ηττηθηκε δια παντος, εστω κι αν καποιο σημιτιδιο επαναλαβει καποτε μια κυβερνητικη γυρα. Νομιζει ότι θα δικαιωθει ιστορικα, τουλαχιστον ως Τρικουπης ή ΕλΒενιζελος, βεβαιος ότι τελικα η ιστορια παντα επιφυλασσει ένα θετικο ισοζυγιο για τον κάθε «ηγετη», ιδιως αν αυτος ταξιδευει καβαλα στη συγκυρια (του τρεχοντος προοδευτισμου εν προκειμενω, ή του παρε πεντε εργα ναχεις, εστω κι ακριβα). Είναι η ιστορικη ματια του κατεστημενου, δηλ. η κατεστημενη και ψευδης ιστορια σε προφανη συγκρουση με το κοινωνικο βιωμα, αρα αναθεωρητεα - καλομελετα. Είναι επισης βεβαιος για την ασφαιρη κριτικη αγριοπασοκων και χυδαιοαριστερας, με το δικιο του εδώ. Είναι (σχεδον) ανυποπτος παραπερα, για το διαμορφουμενο αργα αλλα σταθερα, σοσιαλιστικο ηθικοπολιτικο κριτηριο - στοιχειο μιας νεας αναγκαιας αντιχυδαιοϊστορικης πολιτικης - με το οποιο θα αναμετραται κάθε αλεπου στο παζαρι. Ένα κριτηριο με το οποιο θα επανακριθουν ολοι, μιας και η ιστορια που οδηγει στο μελλον πρεπει θα ξαναγραφει αναγκαστικα. Ένα κριτηριο, ανοιχτο κι αντιμισαλλοδοξο αλλα όχι χυδαιοϊστορικο κι ασπονδυλο, ένα κριτηριο που θα συντριψει τα στερεοτυπα της ηθικοπολιτικης προστασιας κάθε πολιτικαντη και κάθε κυριλε βοναπαρτίσκου πισω απ' τα παραταξιακα «δημοκρατικα» τειχη. Είναι ανυποπτος (σχεδον) για την επαπειλουμενη επιστροφη της σοσιαλιστικης ιδεολογιας στην πολιτικη, ως ηθικης, εναντι της αστικης ιδεολογιας ως τεχνικοθετικιστικης και θεσμολαγνικης φιλελευθερης παπαρολογιας.

• Ο Βενιζελος, κεντρικο προσωπο της περιοδου, αποκαλυψε ραγδαια μεσα στη φουρια του, τον πραγματικο πολιτικο χαρακτηρα των κεντρωων ηγετων (κακως του αποδιδεται ο παραδοσιακος «δεξιος» χαρακτηρισμος) και της αντιστοιχης κεντρωας πολιτικης, οργανικα διαπλεκομενης με τα συμφεροντα. Ο Βενιζελος, γνησιος και ταλαντουχος αντιδεξιος, προσεκρουσε ακριβως στα ορια της αντιδεξιας λεοντής ενός ψευδεπιγραφου προοδευτισμου, για να εγκαταλειφθει στην πορεια από τους μισους υποστηρικτες του - μεγαλοεκδοτες, τυχοδιωκτικα στελεχη του ΠΑΣΟΚ και απλους ψηφοφορους. Οι εμπειροτεροι εξ αυτων τον κατηγορουν ότι με τη φουρια του σταθηκε πολύ αποκαλυπτικος για την ουσια της πολιτικης τους, οι αφελεστεροι στεκονται στο ότι η ιδια φουρια τρομαξε τον κοσμο, ενώ ο ιδιος απορει με πραγματικη ειλικρινεια. Τι άλλο επρεπε να κανει ενας συνεπης αντιδεξιος, φιλελευθερος ; Στο κατω-κατω μπορω ναμαι αποτελεσματικοτερος στο ρολο μιας κεντροαριστερης ηγεσιας, και με περισσοτερη εσωκομματικη δημοκρατια. Διπλα του φατσες και φατσουλες γνωστες κι αντιπαθεις, βεβαιωνουν χωρις λογια, ότι η κεντροαριστερη αυτή δημοκρατια θα είναι στα μετρα τους. Διπλα του οι Τσατσοι προειδοποιουν το λαο για το αλοί που τον περιμενει αν λαθεψει και δεν αξιοποιησει το κελεπουρι αυτό. Διπλα του συμπαθητικοι επιφανεις γραμματιζουμενοι του ευρυτερου ακινδυνου χωρου, καταδεικνυουν τα ορια της επιφανειας τους. Διπλα του οι Πρετεντερηδες απορουν επισης. Μα πως αυτος ο λαος, ενώ θεωρει το Βενιζελο καλυτερο αντιπαλο του Καραμανλη, προτιμα το Γιωργο ; Καθολου δε θελουν να σκεφτουν, Βενιζελοι και Πρετεντερηδες, ότι ο λαος αρνειται να πισωγυρισει αντιδεξια, καθολου δε θελουν να σκεφτουν ότι υπαρχει δρομος περαν του αντιδεξιου κεντρου (και περαν της παραδοσιακης αριστερας ΣΥΝ-ΚΚΕ), ελπιζουν μονο να καταφερουν να μεθοδευσουν ένα τετοιο πισωγυρισμα - αχ και να καθονταν αυτή η κεντροαριστερα.

Ισως διεφυγε από πολλους, ότι ο πληθωρικος Βενιζελος, περαν της κριτικης προς το Γιωργο, δε βρηκε κουβεντα κριτικης για την κυβερνητικη θητεια του ΠΑΣΟΚ. Αντιθετα και σε κάθε ευκαιρια υπερασπισε, ως στοιχειο της υποψηφιοτητας του, τα εκσυγχρονιστικα πεπραγμενα με ευφραδεια και θερμη, αναλογη εκεινης με την οποια υποστηριξε πχ το σχεδιο Αναν (θυμιζουμε με την ευκαιρια το φοβερο επιχειρημα του τοτε,  ότι η Ελλαδα αφου εχασε τον πολεμο πρεπει να υποκυψει).  Στην κριτικη της πολιτικης Βενιζελου η χωρα θα χρειαστει, πιστευουμε,  να επανελθει εν καιρω, εδώ θα κλεισουμε με  3  χαρακτηριστικες υπομνησεις των προσφατων λογων του, αποκαλυπτικα κεντρωες κι αποκαλυπτικες της ουσιας του κεντρου.  Τις θεωρουμε ιδιαιτερα χρησιμες στον πολιτη, ως ασκηση για τη διακριση της φακας απ' το τυρι. Χρειαζονται βεβαια κοπιαστικο διαβασμα (δυστυχως η ευκολη αναγνωση δε βοηθα την κατανοηση των πραγματων), το οποιο ισως διευκολυνθει από το μικρο δικο μας παρατιθεμενο σχολιο.

α) «Η θεωρια του μικρου, καθαρου και εντιμου ΠΑΣΟΚ δεν αρμοζει ουτε στη Βενιζελικη, ουτε στην Παπανδρεϊκη παραδοση» [σωστα και διαπιστωμενα, εχουμε 2  τουλαχιστον λογους λοιπον, να τις ξεπερασουμε].

β) «Η δημοκρατικη παραταξη εχει προ πολλου ενσωματωσει την παραδοση του πολιτικου φιλελευθερισμου ως μια παραδοση εντονα αντιδεξια, σε συνδυασμο με την ελληνικη εκδοχη ρεπουμπλικανισμου».   [ σωστα κι ακριβοπληρωμενα, ας τελειωνουμε με τον πολιτικο φιλελευθερισμο, την αντιδεξια οριοθετηση, τη ρεπουμπλικανικη οροφη, τη δημοκρατικη παραταξη κι όλα τα κεντρωα φαντασματα ].

γ) «Το ΠΑΣΟΚ πρεπει να είναι παντα η προοδευτικοτερη και φιλολαϊκοτερη, δηλαδη η αριστεροτερη, δυνατη εκδοχη ενός μεγαλου πολυσυλλεκτικου και πλειοψηφικου κομματος εξουσιας». [ το φιλολαϊκοτερο δυνατο είναι αυτό που κυβερνα συνηθως, ειτε Παπαγος ειτε Πλαστηρας, χθες ή τωρα, ο αριστεροτερος δυνατος ηταν ο Μπλερ κι ο Σημιτης, τωρα είναι ο Καραμανλης. Αυτό που χρειαζεται είναι  ΑΛΛΟ  πραγμα, είναι η Λαϊκη Σοσιαλιστικη πλειοψηφια και δυνατοτητα όχι ως ρεπουμπλικανικη επιλογη αλλα ως υποκειμενικη υποσταση, παρεμβαση, και διακυβερνηση. Είναι το Καλο ΠΑΣΟΚ, το Αλλαξε τα Ολα ΠΑΣΟΚ  που λεει ο κοσμος, τοσο κραυγαλεα και τοσο ασαφως, παντως ΟΧΙ πια η κεντρωα πλειοψηφικη παραταξη-παγιδευση ].

• Ο Σκανδαλιδης, υποψηφιος δηθεν της αντιπολωσης, ουσιαστικα εσπευσε να προλαβει Διαμαντοπουλου και Χρυσοχοϊδη, στην αμεση και μελλοντικη αντιπαραθεση. Τιποτα αθεμιτο ως εδώ, πλην του ψευδεπιγραφου της αντιπολωσης. Βεβαιως ο Σκανδαλιδης διαχρονικα και παγιως κινειται εναντια στην πολωση, αλλα η ουσια της στασης του, όπως και τωρα ηταν απλως συγκαλυπτικη - γνησια πασοκικη. Ο Σκανδαλιδης τοκισε στη συγκαλυψη και στα επιβιωτικα αντανακλαστικα των πασοκων, δεν ειδε την κριση σαν καλοδεχουμενη ευκαιρια ανατροπων κι αναταξης αλλα σα ντροπη που επρεπε γρηγορα να κρυφτει, μη και θιγουν ουσιαστικα οι καταστασεις. Καλος ο Γιωργος, καλος ο Βενιζελος, ενωτικος εγω, μην ανακατευετε πολύ την κοπρια, γινομαστε περιγελο (εμεις του Πασοκ, εναντι τριτων δηλ. του λαου) - ο Σκανδαλιδης ταβαλε με το δαχτυλο που εδειχνε την κοπρια, όχι με την κοπρια την ιδια. Βεβαια, φοβαται και δηλωνει ότι με τετοιο χάλι κανεις δε μπορει να κερδισει τον Καραμανλη, αλλα θα ηθελε να μπορει παρ' όλα αυτά να τον κερδισει, το κρυφοελπιζει μαλιστα όπως ολοι οι αντιδεξιοι πασοκοι, και βλεπουμε. Δεν προτασει καθαρα το Σοσιαλιστικο ΠΑΣΟΚ (ή ξεπασοκ) δια του πληρους εξευτελισμου και συντριβης του καθεστωτικου ΠΑΣΟΚ. Εχει στρατηγικη διαφωνια με το Αλλαξε τα Όλα. Λεει: Ειμαστε περηφανοι για το εργο μας, ειχαμε και τα λαθη μας (τα καθεστωτικα είναι λιγα και μεμονωμενα, και κυριως εξω από μενα), κυριως όμως πρεπει να προσαρμοστουμε στους νεους καιρους κι απαιτησεις - νικηφορα προσαρμογη.

Ο Σκανδαλιδης θελει την καλυτερη δυνατη φυσιογνωμια για ένα κομμα εξουσιας, νατη παλι εδώ η περιφημη πιο πανω βενιζελεια-κεντρωα αντιληψη της πολιτικης. Ο Σκανδαλιδης διαφωνει και παλι. Δεν είναι ετσι, τραβαω μπροστα, εχω προτασεις θεσμικες (πχ να κανουμε τα τρια δυο στην αυτοδιοικηση), εχω οραμα ποιητικο. Ο Σκανδαλιδης τραβαει πισω. Το θεμα είναι η αθροιστικη κυβερνητικη Κεντροαριστερα, καλυτερα ακουγεται το Κυβερνωσα Αριστερα. Ακουγεται ένα κλικ αριστεροτερα απ' τα σημιτοβενιζελικα, πολλαπλως χρησιμο σημερα, και στοχευει την πατεριτσα του ΣΥΝ, δηλαδη γι αλλα δεκα χρονια αϊντε καθαρισαμε. Ταυτοχρονα δημιουργει ακροτατο αριστερο φραγμα στο πολιτικο Συστημα, ισως διαμορφωνει κι οριστικη στρατηγικη διεξοδο, κατι σαν κυβερνητικο-αριστερο τελος της ιστοριας. Η Κυβερνωσα Αριστερα ομως, ή όπως κι αν ονομαστει, δε σημαινει τιποτα νέο οσο αποτελει μια συμπραξη για την κεντρωα υπερβαση της μη κυβερνητικης αριστερας με ταυτοχρονο απεγκλωβισμο του παραπαιοντος κεντρου, στο πλαισιο του κεντροαριστερου μετωπου, οσο δηλαδη δομειται πανω στον αντιδεξιο φιλελευθερο αξονα.

• Ο Λαλιωτης, υπο τα τυμπανα μιας πολυημερης σασπενς με συβιλλικες ανακοινωσεις και μεσα σε 12 φλυαρες σελιδες, ειπε (εγκαιρα και διαχρονικα) το εξης πασοκικο. Γιωργο, παραιτησου υπερ του Βενιζελου, αν όμως δεν το κανεις εγω θα σε στηριξω. Στη λιγοτερο προσωπικη-καιροσκοπικη πλευρα της, αυτή η τοποθετηση σημαινει ότι το μελλον του λαλιωτικου ΠΑΣΟΚ είναι βενιζελοειδες, αλλα μη ευθεως αντιπαπανδρεικο, αφορα δηλαδη σημιτικου τυπου διαδοχη-προσαρμογη (αφομοιωνουμε το παλιο και τους ψηφους του και παμε γι αλλα) με αναπαραγωγικο στοιχειο του το ιδιο το επιδικο, δηλαδη την εξουσια. Οριτζιναλ αποψη πασοκου, δηλαδη καθεστωτικης κεντροαριστερας, αυτή ακριβως που συνετριβη εκλογικα μαζι με τα επικοινωνιακα της τερτιπια.

• Η Διαμαντοπουλου, εδωσε ρεστα προσωπικου καιροσκοπικου καρριερισμου. Υπευθυνη του πολιτικου-εκλογικου προγραμματος που συνετριβη στις εκλογες, αρχικα υποστηριξε την αναγκη αλλαγης ηγεσιας (αοριστως, δηλαδη υπερ εαυτης γενικοτερα). Μεσα απ' τη δυστοκια της δικης της υποψηφιοτητας, την κινηση Σκανδαλιδη και την αναστροφη του κλιματος υπερ του Γιωργου, του εδωσε τελικα παραταση, δηλαδη του εδωσε να φυλαξει στο κομματικο συρταρι την υποψηφιοτητα της. Παραλληλα δηλωσε ευχαριστημενη που δεν υποστηριξε τον (ηττημενο πια) Βενιζελο ο οποιος και επιτυχως την απεκαλυψε ως ανυπαντρο προξενητη που γυρευει για παρτη του. Για το παπλωμα, αυτό που βρηκε να πει, ηταν η συμφωνια της στην προσληψη Μανου-Ανδριανοπουλου, μη και ξεχασει κανεις σοβαρος παιχτης παραεξω, ότι δηλωνει σταθερα φιλελευθερη, μη και δε θυμαται κανεις την αρθρογραφια της επι εκσυγχρονισμου, για πιο επιθετικη φιλελευθερη πολιτικη.

• Ο Χρυσοχοϊδης, μετα μακρα και κραυγαλεα καιροσκοπιση, που ωστοσο δεν ωφελησε τη δυστοκη επισης υποψηφιοτητα του, συνταχθηκε φυσικα με το νικητη - δεν ταιριαζει σ' ένα δελφινο το ηττημενο στρατοπεδο τριτων. Εδώ η παραταση δε δοθηκε φωναχτα, φωναχτα τονισθηκε η κομματικοτητα, ιδιαιτερα χρησιμη στο Χρυσοχοϊδη, όταν η παραταση ληξει από μονη της. Για το παπλωμα (αιτιες της συντριβης κι αναγκαιες κατευθυνσεις), φυσικα εσιωπησε, ο εκσυγχρονισμος δεν ειχε και το θερμοτερο ακροατηριο αυτή την εποχη. Η διαφορα με τη Διαμαντοπουλου εδώ, είναι ότι αυτος κατανοει πολύ καλυτερα πως τα φιλελευθερα και τα εκσυγχρονιστικα εχουν (στρατηγικη) αναγκη την κεντρωα κομματικη βαση, περα απ' τους εξωτερικους παιχτες. Η μακροπροθεσμη διασφαλιση του κεντρωου πολιτικου χαρακτηρα της βασης του ΠΑΣΟΚ είναι αλλωστε αυτό που κυριως (πιστευει ότι) μπορει να διαπραγματευτει επιτυχως ο Χρυσοχοϊδης. Οι από καιρου προτασεις του για αλλαγες συμβολων και πρασινων αλογων, εκει αποσκοπουν. Ομοιως η «αντιτρομοκρατικη» θητεια και χειρισμοι του Χρυσοχοϊδη εκει πιστωνονται, φιλοδοξωντας μαλιστα να αποτελεσουν και προτυπο διαμεσολαβησης. Ο διαμεσολαβητικος χαρακτηρας του κομματος (σετακι με την επαρκη προς τουτο ηγεσια, αρχηγο ή ηγετικη ομαδα) δεν αποτελει βεβαια Χρυσοχοϊδιο μονοπωλιο αντιληψης για την αυτονομια της πολιτικης, μιας κι εκει παιζει κάθε κεντρωος-κεντροαριστερος πολιτικος, μιας και κάθε ρεπουμπλικα (εκπροσωπιση-λαστιχο) που λεει κι ο Βενιζελος, αυτό πουλαει.

• Τα αλλα βασικα στελεχη του ΠΑΣΟΚ κινηθηκαν παρομοιως. Ο καιροσκοπισμος και η συγκαλυπτικη ενοτητολογια, συμπληρωσαν απλως το κυριως ξεκατινιασμα μεταξυ τους. Ισως χρειαζεται παραπερα η υπομνηση ακραιων μορφων πολιτικου τυχοδιωκτσμου από μερους τους, όπως οι κλαψες τυπου Κουλουρη, οι εμμενοντες καιροσκοπισμοι τυπου Ευθυμιου, τα ανεκδοτα περι πλουτισμου στελεχων όπως αυτά της Βασως κτλ. Ισως χρειαζεται και η υπομνηση πιο υπευθυνων, παντα όμως συγκαλυπτικων συμπεριφορων όπως του Ρεπα ή του Κακλαμανη ή του Παπουτση. Ειδικοτερα για τον Κακλαμανη, ας μη διαφυγει της προσοχης μας η επισημανση του, ότι εντος κι εκτος χωρας καποιοι απεργαζονται την κατατμηση του Κεντρου (και την αλλαγη του πολιτικου συστηματος), επισημανση που, ανεξαρτητα απ' τη βασιμοτητα της, είναι ενδεικτικη της μειζονος αναταραξης στο πολιτικο συστημα και ενδεικτικη επισης των κεντρωων ανησυχιων. Χρειαζεται επισης να υπογραμμισθει, η εξω απ' τα δοντια πολιτικη κριτικη που, παρα τη μερικοτητα της, αποτελει στοιχειο ουσιαστικης πολιτικης παρεμβασης στο πολιτικο συστημα, μια πολιτικη σταση που πρεπει κυριως να πιστωθει στο Τζουμακα. Καπου εδώ όμως εξαντλειται το πανθεο των στελεχιακων πρακτικων στην καμπη αυτή του ΠΑΣΟΚ, αποκαλυπτοντας καθαρα ότι το δυναμικο αυτό είναι συνολικα ικανο, ως ηγετικο δυναμικο, μονο για μια απ' τα ιδια, παρα τα σποραδικα θετικα του. Δε θα σημαινε αναγκαστικα ότι σε μια άλλη δρομολογηση των πραγματων δε θαχαν να προσφερουν, αυτή όμως η δρομολογηση είναι ολοφανερο ότι τους υπερβαινει. Ιδιαιτερο βαρος αποκτα στις συνθηκες αυτές η πολιτικη του ιδιου του Γιωργου, δια μεσου και περαν της προεδρικης του επανεκλογης.

Κατάλαβε,  Ωρίμασε,  Άλλαξε  ;

Τα βασικα θετικα στοιχεια στο Γιωργο της περιοδου αυτης είναι ευδιακριτα, και δεν αφορουν στοιχεια αναλωσιμα, όπως η «συμπαθης εικονα», το κληρονομημενο ονομα ή ακομα και η επιδειχθεισα αντοχη στο σφυροκοπημα, αλλά στοιχεια πολιτικης πρακτικης.

• Το πρωτο αφορα την πολιτικοποιηση της κρισης, σε κεινη τη διασταση που συνηθως εξορκιζεται ως εσωστρεφεια. Κι όμως ηταν η παρατεταμενη προεκλογικη και συμμετοχικη εσωτερικη συγκρουση, αυτή που επετρεψε την αναδειξη ουσιαστικων πολιτικων παραμετρων και την ακολουθη αναστροφη των πραγματων, όχι σε επιπεδο μηχανισμων, αλλα στην ιδια την κοινωνια, γεγονος καθολου εσωστρεφες.

• Το δευτερο αφορα την αυτοκριτικη του ΠΑΣΟΚ, με λεξη κλειδι τον «καθεστωτισμο». Αδιανοητος κι ακρως αντικομματικος αν εκστομιζονταν απ' οπουδηποτε αλλου, ο χαρακτηρισμος αυτος αναπτερωσε τη λαϊκη ελπιδα για ένα δικο του σοσιαλιστικο κομμα, ελπιδα διστακτικη κι ευθραυστη αλλα μαζικα επιζητουμενη.

• Το τριτο αφορα την προσωπικη αυτοκριτικη, με φραση κλειδι «καταλαβα, ωριμασα, αλλαξα». Αυτό-ανατρεπτικη φραση, αναγκαιο συμπληρωμα της επιζητουμενης αλλαγης κι αναγκαιο δειγμα προσωπικης αξιοπιστιας.

• Το τεταρτο αφορα την καποια αριστερη μεταθεση του πολιτικου μετωπου απ' την αντιδεξια οριοθετηση στην αυτονομη λαϊκη του οριοθετηση, τη σοσιαλιστικη οριοθετηση. Η φραση κλειδι εδώ ηταν η αυτονομια απ' τα «εξωθεσμικα κεντρα και συμφεροντα» με ο,τι συμπαρεσυρε στο πολιτικο συστημα και στο εσωκομματικο μετωπο.

Η πληροτητα ή η ειλικρινεια των θεσεων και κινησεων αυτων, αποτελει φυσικα το κρισιμο ζητημα, ας σημειωθει παντως ότι η συσπειρωτικη αποτελεσματικοτητα τους απεδειχθη. Παραλληλα απεδειχθη ότι ο Γιωργος δεν είναι αφελης, ουτε ανυποπτος για το τι ζητα η κοινωνια, ετσι ο βαθμος της ανταποκρισης του δεν αφορα κυριως αδυναμια αλλα επιλογη. Σ' αυτή λοιπον θα επανακριθει, και επ' αυτης μπορουμε να εχουμε καποια προκριμματα.

Παρα την αποκηρυξη του καθεστωτισμου στο ΠΑΣΟΚ, ολοι προσεξαν ότι η κριτικη του Γιωργου εξαντληθηκε στο Σημιτη και τους νεοσημιτες, ας πουμε εδώ ότι η αναγκαια οικονομια των πραγματων κατηυθυνε την κριτικη στα κυριοτερα καθεστωτικα μορφωματα. Ολοι όμως προσεξαν επισης, ότι η αυτοκριτικη του εξαντληθηκε στην ανοχη του απεναντι στα μορφωματα αυτά και τις εσωκομματικες τους κυριως πρακτικες, την περιοδο της προεδριας του. Ο Γιωργος απεφυγε επιμελως την αυτοκριτικη σε δικες του πολιτικες θεσεις και πρακτικες, την ιδια ή την προηγουμενη περιοδο.  Απεφυγε όμως και να τις υποστηριξει ανοιχτα σε ένα εντιμο ανοιχτο διαλογο με τη διαφωνουσα κοινωνια.  Τρια είναι εδώ τα κυρια ζητηματα.

• ΠΡΩΤΟΝ, η αυτονομια της πολιτικης του ΠΑΣΟΚ απ' τη νεοταξικη αμερικανικη πολιτικη. Οσο κι αν ο Γιωργος αγανακτει με τον ιθαγενη «τριτοκοσμικο αντιαμερικανισμο» που δεν κατανοει το συνθετο των παγκοσμιων πραγματων και φορτωνει περαιτερω εθνικο-διαχειριστικα βαρη στους εξπερ σοσιαλιστες πολιτικους του, θα ‘πρεπε να καταλαβει (ωριμασει - αλλαξει) ότι άλλο η προσεκτικη πανεθνικη πορευση, κι άλλο η αμερικανιά της συνειδησης. Η αποπειρα για «αποδαιμονοποιηση» των αμερικανων και η ασκηση «εξυπνων» πολιτικων (θυμομαστε τις χαρακτηριστικες του φρασεις - 2005) είναι υποσκαψη της εθνικης συνειδησης την οποια κανενας ρεαλισμος δε δικαιωνει. Οδηγει ανιστορητα κι αμαχητι σε κάθε παγιδα Αναν κι σε αρση κάθε αυτονομιας της οποιας ρητα ο Κισιγκερ εχει ζητησει τη συντριβη, κηρυσσοντας τον πολεμο κατά της ελληνικης γλωσσας και θρησκειας. Καθολου αυτό δε σημαινει την ευθεια αναγωγη της αγανακτησης σε πολιτικη, αλλα η πολιτικη ανικανοτητα τού «και τουτο ποιειν κακεινο μη αφιεναι» βαρυνει την ηγεσια (και αναγκαστικα τελικα και την κοινωνια), κι αλοιμονο σ' οποια ηγεσια επιχειρει τη διευκολυνση της με σταχτη στα ματια του κοσμου. Η ιδια νατοκεμαλικη λογικη οδηγει το (συμφωνημενο απ' το Γιωργο) εγχειρημα της παραχαραξης της ιστοριας. Ο Γιωργος, μετεκλογικα, κατηγορησε την κυβερνηση ότι απεσυρε το επαισχυντο βιβλιο της ιστοριας ενδιδοντας, λεει, σε ακροδεξιες πιεσεις (όπως του Μ.Θεοδωρακη, ή των καταψηφοφορων της Κουτσικου, καθως και των δικων του καταψηφοφορων, ας πουμε). Όμως, η αντιμισαλλοδοξη εθνικη πολιτικη και οι στρατηγικες επιθεσεις φιλιας, δε μπορει ναχουν σα βαση τη διαστροφη και τη ληθη, αλλα την ωριμη γνωση κι οργη, κι οσο ο Γιωργος αρνειται να το καταλαβει θα το βρει μπροστα του. Αμα δεν ξερει τη δυσκολη συνταγη, ας αντιγραψει αυτή του Καραμανλη και του Τασσου, οσο θα ρωτα και θα ψαχνει το καλυτερο, μακρυα απ' τους αμερικανους γυρω του, που λεει κι ο Παγκαλος. Κι οσο είναι βεβαιος πως ρωτησε καλα (τον Καρολο ή και τον Κακλαμανη ας πουμε) ας τους ρωτησει και παλι, ας ρωτησει και παραπερα, παντως ας μη σταθει σ' ο,τι εχει δειξει. Ας αναρωτηθει κι ο ιδιος για το πώς γενικευεται η δικη του σοσιαλειρηνιστικη παρεμβαση ανα διαφορα θερμα σημεια, πως η παρεμβαση αυτή διαμορφωνεται σε πολιτικη εν κοινωνικη συνειδησει και προοπτικη, τον 21ο αιωνα. Μονο μη σταθει στον αδελφο του το Νικο που μας καλεσε να χαρουμε για την εισβολη στο Ιρακ διοτι, λεει, θα φτηνηνει το πετρελαιο (καλα από πολιτικο ηθος, αλλα κι από οικονομια επεσε διανα). Μη ρωτησει ακομα τον Αλαβανο που ανακαλυψε προσφατα (και εν μεσω κρισιμης εθνικης διαπραγματευσης με τα Σκοπια), πως το Σκοπιανο μπλοκαρει στην Αθηνα, ιδιως αφου ξερει καλα ποια αλλοπροσαλλη πολιτικη το γιγαντωσε. Ας ρωτησει τελος, κανα γνησιο και παραγωγικο συνεδριο.

Ειναι επισης ευκαιρια, στο σημειο αυτό, ο Γιωργος να καταλαβει κατι ακομα. Τα ως ανω αλληλοκεκραγμενα στελεχη του, θεωρουν ότι η διεθνης ταξη ελαχιστα παρεμβαινει στα εγχωρια, ότι το μαυρο μας το χαλι το φτιαχνουμε μονοι μας, χασκογελουν μαλιστα με την αφελεια των συνομωσιολογων που αγνοουν το πως πραγματι γινεται το παιχνιδι. Εχουν αλλωστε αποδειξεις, κανεις δεν τους υπεδειξε τα οσα στραβα κι αναποδα διεπραξαν στις κυβερνητικες θητειες τους. Πραγματι, απ' τη χωρα του Μουσαραφ ως οποια και να πουμε, το αθλιο παιχνιδι το κανουν οι παικτες, νομιζοντας σαν τον παλιο Κονδυλη, πως το ‘χουν, πως το εξουσιαζουν, μιας και μπορουν να αθλιοπρακτουν. Όμως, τα κρισιμα πεναλτυ και οι κανονες της διαιτησιας είναι το μειζον θεμα, αυτή είναι η παραγκα (όπως του ΠΑΣΟΚ) που με χιλιους τροπους αναπαραγει την κλωτοσοπατιναδα και τους αθλιους παιχτες, αυτό το ξερει καλυτερα η αντινεοταξικη κοινωνια απ' τα στελεχη του Γιωργου, χωρις και να αγνοει την ιθαγενη αθλιοτητα.  Οσο το εθνικο οραμα του ΠΑΣΟΚ συρρικωνεται στην εγχωρια ευπειθια και τη διεθνη διπλωματια του ρεαλισμου (τον «εξυπνο φιλοαμερικανισμο» του Γιωργου), η εθνικη πολιτικη θα παραμενει μια κακοσφυριγμενη κλωτσοπατιναδα, κι ο Γιωργος ομοιος με το χειροτερο εαυτο του και τα ως ανω στελεχη του.

• ΔΕΥΤΕΡΟΝ, ο φιλελευθερισμος. Ο φιλελευθερισμος, δεν είναι ο Διονυσιος Σολωμος, όπως ορισμενοι πιστευουν. Είναι η ελευθερια του οικονομικου ανταγωνισμου (δηλ. τελικα η μονοπωλιακη ασυδοσια) δηλαδη η ελευθερια των εξοντωτικα ανταγωνιστικων ανθρωπινων σχεσεων. Αν απεναντι στα μεσαιωνικα πασαλικια, φιλελευθερισμος σημαινε και κατι από ελευθερια, εδώ κι 2 αιωνες σημαινει ο,τι ακριβως βιωνουμε, απ' την πολεμικη ή χρηματιστηριακη ληστεια, μεχρι το πληθος των γκουανταναμο, τα πολυμορφα κοινωνικα γκετο και την κοινωνικη αποσυνθεση. Αυτό που πρεπει να συγκρατησουμε είναι ότι ο οικονομικος και πολιτικος φιλελευθερισμος είναι ένα πραγμα (απ' την εποχη των αγγλογαλλων φιλελευθερων ως σημερα), ο Μανος κι ο Ανδριανοπουλος το εχουν θαυμασια κι επανειλημμενα εξηγησει, ενοσω παραλληλα επιμενουν ότι τα ρεστα είναι απλως ελλειμματα φιλελευθερισμου. Ο Γιωργος, φυσικα αυτό το ξερει, η κοπτατσια των 2 παραπανω φιλελευθερων συντροφων (όπως και του οψιμοφιλελευθεριζοντος Ανδρουλακη) δεν ηταν απλως ψηφοθηρικη, όπως εψευσθη, ηταν φιλελευθερο εμβολιο στο «κρατικιστικο» ΠΑΣΟΚ των μικροπρονομιουχων, που απερριφθη ως ξενο σωμα. Ο Γιωργος ειχε εκθειασει το φιλελευθερισμο (2004 - για οσους θυμουνται, πριν προσλαβει τους φιλελευθερους), ειχε προαναγγειλει την ανοιχτη φιλελευθερη στροφη (ένα ακομα βημα απ' το σημιτισμο) με χαλί το βενιζελισμο της «δημοκρατικης παραταξης». Διαχωρισε φραστικα, οποτε πιεσθηκε (πχ συνεδριο 2005), τον καμενο στην κοινωνικη συνειδηση «οικονομικο φιλελευθερισμο», απ' τον «πολιτικο φιλελευθερισμο», στο ιδιο μοτιβο και με την ιδια σκοπιμοτητα, για να επανακαμψει σε κάθε ευκαιρια. Ας πουμε, τελευταια, τονισε την αναγκη για ένα «νεωτεριστικο» ΠΑΣΟΚ - προκειται για αμεση φιλελευθερη εξαγγελια, μην ξεγελιεστε, (το νεωτεριστικο, όπως και το εκσυγχρονιστικο, είναι το φιλελευθερο αστικοβιομηχανικο προτυπο, εστω και διαδυκτιωμενο), απλως οι μερες αυτές χρειαζονταν προσεκτικη γλωσσα.

Δεν ειναι εδώ ο χωρος για μακρα αναλυση του φιλελευθερισμου, είναι όμως αναγκαια δυο λογια. Η διεθνης μεταπολεμικη φιλελευθερη επιθεση κλιμακωθηκε τις τελευταιες δεκαετιες σε συνθηκες δομικων (= αναγκαστικων για την επιβιωση του συστηματος) αναγκων κερδοφοριας, αναγκων εξυγιανσης παρωχημενων μορφων παρασιτισμου (= μεταφορα περιττων πια μικροπρονομιων στα μεγαπαρασιτα - η μικροαστικη καταστροφη κατά Τζιμη Πανουση), καταρρευσης του σοβιετικου κρατισμου και κρισης της μηχανοϊστορικης αριστερας (= αριστερας του ιστορικου υλισμου, τριτοδιεθνιστικης και σοσιαλδημοκρατικης). Ειδικοτερα ο πολιτικος φιλελευθερισμος σημαινει κρατος χωροφυλακα των κυριαρχων κοινωνικων σχεσεων, κρατος προστασιας κι επεκτασης τους (το «κρατος χωροφυλακας» είναι δικος τους θεωρητικος ορος). Περιγραφει το ρολο του κρατους, απ' το που στοχευουν οι θεσμισεις και πως επιλεγονται οι θεσμοθετες, εως ποιον προστατευει η αστυνομια και τι προβαλλεται ως εγκλημα ή ελευθερια, ή κοινωνικη αξια ή αναγκη εκπαιδευσης κτλ.  Κατά τη θεωρια του πολιτικου φιλελευθερισμου, το φιλελευθερο καθεστως είναι το «αριστεροτερο δυνατο» καθεστως, εδώ συμφωνουν  π.χ.  Ανδριανοπουλος, Βενιζελος και ο μερικως ανανηψας Φουκογιαμα, θεωρητικος του τελους της ιστοριας (= αυτή είναι η τελειοτερη κι οριστικη κοινωνια).  Οι αμερικανοι θεωρητικοι δεν παραλειπουν κι ένα ελαχιστο κατά περιπτωση «κοινωνικο κρατος», εξ ου και η παραλλαγη του σοσιαλφιλελευθερισμου. Η παραλλαγη αυτή είναι απαραιτητη σε  χωρες του παλιου κοσμου (Ευρωπη) με παραδοσιακη παρουσια σφυροδρεπανων και πρασινων αλογων, οπου και επιχειρειται η συγκροτηση της «κεντροαριστερας» ως προνομιακου σοσιαλφιλελευθερου διαχειριστη.

Αντιθετα στις ΗΠΑ αρκει το «Δημοκρατικο κομμα» του γαϊδαρου (= το συμβολο του), στου οποιου τη νικη προσβλεπει (κατά δηλωση του) ο Γιωργος.  Ας σημειωθει, ότι στο πλαισιο της γενικευμενης (πολιτικης) φιλελευθερης επιθεσης επιχειρειται παντου η συγχιση των παραδοσιακων διαχωριστικων γραμμων, που αλλωστε απειλουν να επαναχαραχθουν κυκλωτικα για το συστημα. Οι φιλελευθεροι διαχωρισμοι εξυπηρετουν και την (απ' τα δεξια, ουσιαστικα) πλαγιοκοπηση των Συντηρητικων κομματων στα οποια κατεφυγαν πολλοι προσφυγες της φιλελευθερης επιθεσης, εμβολιαζοντας τα τοσο με προοδευτικα οσο και με φοβικα στοιχεια πολιτικης, όπως αυτά που ξορκιζει ο Γιωργος. Ετσι στην Ευρωπη αντι του γνωστου σχηματος πολωσης  «Συντηρητικοι-Εργατικοι», προβαλλεται το σχημα «Συντηρητικοι-Φιλελευθεροι». Στην Ελλαδα το σχημα «Συντηρητικοι-Προοδευτικοι», εναλλασεται μεταβατικα και προσεκτικα (παρακολουθωντας και τα γκαλοπ) επισης με το σχημα «Συντηρητικοι - Φιλελευθεροι». Εδώ, η προοδευτικη (σοσιαλιστικη) παραταξη μια χαρα μπορει να μεταπηδησει σε δημοκρατικη (το ειδαμε) κι από κει σε φιλελευθερη, βοηθουσης και της ημι-πλαστης νεοελληνικης ιστοριας.  Η εμμονη στην αντιδεξια οριοθετηση, δεν είναι απλως εκλογικης φυσης τακτικη οριοθετηση, είναι στρατηγικη φιλελευθερη οριοθετηση του κεντρου. Σε καποιες αφελους ειλικρινειας αντιδεξιες κορωνες του ο Γιωργος υποστηριζει ότι η ΝΔ δεν εκφραζει ντοπια ή ξενα συμφεροντα, αλλα μονο τον εαυτο της, ετσι προσελαβε ο Γιωργος τα (οσα, τελος παντων) στοιχεια πολιτικης αυτονομιας του Καραμανλη.  Γι αυτό και στη (χαμενη) κοντρα του Καραμανλη με τους «5 νταβατζηδες»  ο Γιωργος υποστηριξε τους τελευταιους, ωσπου να του τη φερουν και του ιδιου.  Ετσι, ο τροπος που ο Γιωργος κατανοει τα τεκταινομενα υποδηλωνει ότι φιλελευθερισμος και πολιτικη αυτονομια συναιρουνται στη σκεψη του, ακριβως όπως και του Βενιζελου, οι επι μερους μαχες αλλαζουν.

Δεν ειναι όμως ο κάθε φιλελευθερος, αυτοματως λακες του κεφαλαιου, ουτε ο Σημιτης, ουτε ο Βενιζελος, ουτε ο Ανδριανοπουλος είναι.  Ουτε υπονομευτης, μ' αυτή την ευθεια εννοια σταθηκε ο Βενιζελος για το ΠΑΣΟΚ, όπως αλλωστε μας εξηγησαν οι ιδιοι οι προεδρικοι, η υπονομευση όμως υπηρξε, μας ειπαν, μεσα απ' τη διαφορετικη γραμμη προσδοκιων και πρακτικων. Να καπως ετσι τα φιλελευθερα καλα παιδια καταντουν μικροι κι αλλοτριοι πρωθυπουργοι που εξαπατουν εαυτους κι αλληλους.  Δικαιουται φυσικα ναναι κανεις φιλελευθερος αν ετσι του βγαινει, υποχρεουται όμως να κριθει επ' αυτου, κι όχι μονο ιστορικα (αυτό θα γινει ετσι κι αλλοιως), υποχρεουται να κριθει πολιτικα ακαλυπτος από τερτιπια, ο Ανδριανοπουλος εδώ είναι συνεπης κυνικος, ο Μπλερ είναι απατεωνας, ο Σημιτης εστριψε κυριολεκτικα δια του αρραβωνος.  Και βεβαια είναι άλλο (και δυσκολο οντως) θεμα, αν στοιχεια οικονομιας και πολιτικης που εντασσονται τυπολογικα στο φιλελευθερο πλαισιο είναι τακτικα ή και στρατηγικα αναγκαια στη σοσιαλιστικη πολιτικη, εξ ορισμου μεταβατικη, συνθετη και ιδιομορφη, αλλα παντως αντιφιλελευθερα προσανατολισμενη. Η αγορα, η εξυγιανση (εκσυγχρονισμοι, αντιμικροπαρασιτισμος κτλ), ο ανταγωνισμος και τα ρεστα,  είναι ισως αναποφευκτα στοιχεια μιας σοσιαλιστικης πολιτικης σε  ανταγωνιστικο - νεοταξικο περιβαλλον, το μετρο και η αλληλουχια τους όμως, καθως και τα αντιρροπα μετρα οικονομικης ανακατανομης και κοινωνικης πολιτικης-ιδεολογικης χειραφετησης, σε συναρτηση με την αναπαραγωγη του πολιτικου μη αγοραιου υποκειμενου, είναι το αντικειμενο μιας  σοσιαλιστικης - αντιφιλελευθερης πολιτικης.  Το υποπτευεται αυτό ο Γιωργος, προεδρος της σοσιαλιστικης διεθνους, αλλα που να γυρευει τωρα τα δυσκολα μιγματα, τοκιζει στο φιλελευθερισμο, ενοσω «προγραμματιζουν» Διαμαντοπουλες, ή αναζητα την πολιτικη αυτονομια σε αρχηγικα βουλευτικα και κομματικα συστηματα.  Η κοινωνια όμως ζηταει τα δυσκολα απ' το σοσιαλιστικο κομμα, μεσα στο χάλι της υποπτευεται και στηριζει αυτή τη δυνατοτητα (λαθος τού τα λενε οι ασχετοι δημοσκόποι του), τα αλλα τα κανει καλα ο Καραμανλης, κι αμα κουραστει να σερνει το δικο του ασυμμαζευτο ασκερι, θα τα αναλαβει καποιος Βενιζελος.  Το μεγαλο χαρτι του Γιωργου, για το οποιο και πηρε παραταση, είναι η  ιδια η εντολη να γινει από φιλελευθερος, σοσιαλιστης, από αποτυχημενος αντιδεξιος αρχηγος, λαϊκος ηγετικος συνοδοιπορος. Οσο θα μαθαινει και θα ρωταει, ας μεταθεσει την αντιδεξια φιλελευθερη γραμμη οριοθετησης, στη σοσιαλιστικη, εστω κι αν δεν εχει πηξει το περιεχομενο της, το «πλειοψηφικο κατ' αρχη, κι αριστερο οσο παρει» θα το κανουν οι Βενιζελοι.

• ΤΡΙΤΟ βασικο ζητημα για το Γιωργο είναι η αντιδημαγωγικη πολιτικη ουσιας, όπως αφορα την κοινωνικη βαση του ΠΑΣΟΚ (την κοινωνια) αλλα και τον κομματικο κορμο. Η πολιτικη ουσιας δε μπορει παρα να συγκροτειται προγραμματικα ως δεσμη ειδικοτερων πολιτικων με μετρησιμα αποτελεσματα κοινωνικης προσδοκιας κι αποδοχης. Η εξειδικευση αυτή, πολιτικα και τεχνικα, είναι φυσικα κρισιμη, αλλα εδώ περιοριζομαστε σε δυο γενικα και βασικα χαρακτηριστικα - δεικτες. Η πολιτικη ουσιας, είναι συνηθως ευδιακριτα πλειοψηφικη. Δεν κινειται μεν αναγκαστικα πισω από συντεχνιακα ή τρεχοντως «δημοφιλη» αιτηματα, πειθει όμως και συγκροτει ταχυτατα κοινωνικους αναπροσανατολισμους κι ευρεα μετωπα στηριξης, χωρις μαλιστα ιδιαιτερα επικοινωνιακα τερτιπια. Να όπως πχ η προσφατη μαχη της προεδριας στο ΠΑΣΟΚ. Αντιθετα η μιζερη οριακη στηριξη, ευδιακριτη στη σημερινη εποχη των γκαλοπ και των μεγαλων κοινωνικων αντιθεσεων, είναι δειγμα επιδιωκομενης πολυσυλλεκτικης συγχισης και μεθοδευμενης παγιδευσης κι όχι στρατηγικης πλειοψηφιας επι ουσιαστικων πολιτικων, είναι δουλεια επικοινωνιολογων κι εντεταλμενων εναλλασσομενων διαχειριστων, όχι δουλεια λαϊκων ηγετων. Κι ακομα, η πολιτικη ουσιας, κινειται στον αντιποδα της δημαγωγιας, μαλιστα απ' το σημειο αυτό αρχιζει η ιδια της η προσεγγιση και συγκροτηση. Πακετο με τα αντιδεξια, φιλελευθερα και κεντρωα, η δημαγωγια εναντι της ουσιας, ειτε αντιπολιτευτικη ειτε εσωκομματικη, αποτελει ένα ναρκοπεδιο που ο Γιωργος πρεπει να πηδηξει, εξαναγκαζοντας εαυτον και αλληλους σε ασκησεις ουσιας. Η πασιφανης απουσια ουσιαστικης εναλλακτικης πολιτικης, χρειαζεται πρωτιστως ένα δρομο ανοιχτης και συστηματικης προσεγγισης αυτης της πολιτικης, ας αρχισει λοιπον να μιλαει για το παπλωμα. Η αντιπολιτευτικη κριτικη οφειλει να είναι εποικοδομητικη σ' ο,τι ανασυντασσει την κοινωνια (πχ ασφαλιστικο), ό,τι κι αν λενε οι αγριοπασοκοι και τα «δυναμικα μεσοστρωματα» του τιποτα, που δεν παρελειψε, με ρητες αναφορες τελευταια, να ξαναγλυψει. Ο λογος πρεπει ναναι ανασυντακτικος, όχι ψευδο-αφοβικος και δουρειος, η τεκμηριωμενη κοινωνικη ελπιδα βασικο μελημα, η «φυγη προς τα μπρος» σκουπιδι στο καλαθι του προσαρμοστικου καθεστωτισμου.

Στα βασικα μετωπα ανασυνταξης πρεπει να εξαντλουνται τα περιθωρια ανοιχτης κριτικης συμπραξης, κυριως με τη ΝΔ και το ΚΚΕ (ο χωρος υπαρχει αποδεδειγμενα, ενώ και η παραπερα διαμορφωση του αποτελει και το πολιτικο πεδιο σοσιαλιστικης ανασυνταξης), τα εθνικα, το ασφαλιστικο, η δημοσια παιδεια και υγεια , η παραγωγικη διοικηση, η δημοκρατια, η κοινωνικη συνοχη, τα καταπιεζομενα γκετο, η δημιουργικες δραστηριοτητες κτλ. Οι αναγκαιες επεξεργασιες πρεπει να ακολουθησουν ριζικα διαφορετικες μεθοδολογιες, με την πολιτικη και τη γνωση παρουσες, να στηριχθουν σε αντιφιλελευθερο, αντικρατιστικο και γνωστικο πολιτικο δυναμικο, που στη δουλεια επανω και την ουσιαστικη διαβουλευση (που θαλεγε κι ο Γιωργος) θα ξεπερασουν τις αθλιες αντιγραφες και θα συναντησουν τις ζωντανες κοινωνικες αναγκες. Τα μεσοπροθεσμα προγραμματα, ανοιχτα, συνεπη και ειλικρινη (ιχνογραφησεις ονειρων μαζι και βηματα πραξης) πρεπει να γινουν δρομοι κοινωνικης πορειας κι εμπρακτου προσανατολισμου, στο δημοσιο και το ιδιωτικο πεδιο. Το κομμα, ανοιχτο, αλλα ιδιαιτερο στη συνειδηση, τις πρακτικες, την ευθυνη προσφορας κι ελεγχου, κομμα δημοκρατικο και πολυσυλλεκτικο αλλα ηγεμονικης λαϊκης εκπροσωπισης, ενεργο στη δημιουργικη καθημερινοτητα, πληρως ανταγωνιστικο όχι μονο στους καναλαρχες αλλα και στους Λιαγκες των καναλιων που ο Γιωργος επιλεξε ως εκπροσωπους, μακρυα απ' τα προτυπα κεντροαριστερων καθεστωτικων κι εκλογικων μηχανισμων, με επαρκη αυτονομια απ' τα μεγαλα συμφεροντα αλλα και τα οργανωμενα μικροπρονομια που πανταχου καβατζωμενα στο ΠΑΣΟΚ, συναλλασσονται μαζι τους. Η στελεχιακη πολιτικη και τα οργανολειτουργικα σχηματα οφειλουν αναλογη ανατροπη. Βαρωνοι κι αντιπαθεις πολιτευτες των καναλιων, παλιοπαιδα που παριστανουν την ανανεωση για ένα φεγγαρι, «νεοι κι ωραιοι» (κατά Γιωργο) στα βηματα των παλιων ξεβρακωμενων φαυλων, συνεδρια με 55% ακινδυνη ανανεωση και 1600 αχρηστες επιτροπες (όπως αυτό της ανασυγκροτησης του Γιωργου το 2005), χυλοποιημενα ανευθυνα οργανα, ανουσιες αντιδεξιες εκστρατειες «κλιμακιων» στην επαρχια, κάθε ειδους φουμαρο, πρεπει να μπει στο στοχαστρο, αν είναι να γινει κατι.

Ο Γιωργος είναι προεδρος, φυσικα υπο προθεσμια και υπο αγρυπνο το λαϊκο βλεμμα, για τετοια χαρη κι απαντοχη επρεπε να δοξαζει κάθε αντικαθεστωτικος. Αυτόν παρακολουθει ο κοσμος, τις κινησεις Καραμανλη τις εχει εγκρινει μεχρι νεωτερας, για τον κοσμο μιλαμε, όχι για τους ημι-προνομιουχους και παρασιτους.  Το περιπου  55 - 40  (κι όχι το  60 - 35  όπως η διημερη on line δυστοκια επεδιωξε) είναι  απ' ολες τις πλευρες ευαναγνωστο, όπως ειπε κι ο Βενιζελος.  Ουτε τα φαλτσα του Καραμανλη, ουτε οι πατεριτσες του φιλελευθερου ΣΥΝ, ουτε τα νεα σκηνικα που ηδη μεθοδευονται αλλαχου, όπως φοβαται ο Κακλαμανης, προκειται να σωσουν το Γιωργο.  Να τον σωσουν, όχι από μια ακομα εκλογικη ηττα, αλλα  απ' το βαρος μιας ιστορικης καταδικης για μια χαμενη δευτερη εντολη που τούδωσε η κοινωνια, κυριως αυτή που δεν ψηφισε, αλλα που θα ψηφισει.  Μια εντολη όχι για να χτυπησει τον Καραμανλη που θελουν οι Πρετεντερηδες και τα αφεντικα τους, αλλα για να τον υπερβει, να αλλαξει το κεντρωο, φιλελευθερο, καθεστωτικο ΠΑΣΟΚ, σε σοσιαλιστικο.

Δημήτρης Τζουβανος, 27 Νοεμβρίου 2007

	1. 07-12-2007 13:31
	ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΠΑΣΟΚ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΦΩΣ...

ΑΛ.ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

	2. 07-12-2007 18:14
	ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΠΑΣΟΚ Αυτό που μού άρεσε πιο πολύ από όλα ήταν η τοποθέτηση για την αντιδημαγωγικη πολιτική ουσίας.  Αν ξεκινήσει από αυτό θα μπορέσει να το προχωρήσει λίγο το πράγμα, αλλιώς ...άστο, μην το κουράζεις. Μιλάω για τον Γιώργο. Συμφωνώ απόλυτα με τις αναλύσεις για τους διάφορους πρωτοκλασατους. Καιροσκόποι του κερατά. Ιδίως οι Λαλιωτοεκσυγχρονιστές. Να τούς στείλει όλους σπίτι τους. Τάκης Δ.

Τάκης Δ.

	3. 10-12-2007 14:45
	Φίλε Τζουβάνε Φίλε Τζουβάνε,  Διάβασα το κείμενό σου "Η Δεύτερη Εντολή".   Δυστυχώς δεν παίζεται κανένα τέτοιο ζήτημα.   Δεν υπάρχει καμιά τέτοια εντολή "να αλλάξει ο Γιώργος από Φιλελεύθερος σε Σοσιαλιστή", και "να αλλάξει (ο Γιώργος) το κεντρώο - φιλελεύθερο - καθεστωτικό ΠΑΣΟΚ, σε Σοσιαλιστικό".  Η κριτική υποστήριξη στο Γιώργο που προκύπτει από μια τέτοια τοποθέτηση, μπορεί να συνδέεται με διάφορες πολιτικές στοχεύσεις. Τις υποθέτω, τις κατανοώ αλλά με βρίσκουν αντίθετο. Πιστεύω πως πρέπει να ζυμωθούμε σε άλλη βάση. Με δεδομένη την παρατεταμένη κρίση στο ΠΑΣΟΚ. Η εμπλοκή σε ηγετικά παιχνίδια, τι έχει να δώσει στην υπόθεση ενός αναζητούμενου θετικού προσδιορισμού δυνάμεων που διεκδικούν μια πολιτική παρουσία στο Σοσιαλιστικό χώρο; Μήλιος Χρήστος Θεσσαλονίκη, 9/12/2007

Μήλιος Χρήστος

	4. 11-12-2007 12:12
	Δεν παίζεται Αγαπητοί φίλοι,  Μάλλον συμφωνώ με την άποψη του Χρήστου Μήλιου. Δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια δεν παίζεται τίποτα μέσα απ' το ΠΑΣΟΚ. Το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ έχει τελειώσει εδώ και είκοσι χρόνια. Η "αριστερή" γραφειοκρατία και ο παλαιοκομματισμός έχει επικρατήσει παντού.   Η Αριστερά έχει ελπίδα μόνο εάν εναντιωθεί αποφασιστικά στα φιλελευθερο-πασοκτζίδικα σενάρια. Μιχάλης

Μιχάλης

	5. 11-12-2007 14:29
	Ο αντιδεξιός φιλελευθερισμός Είναι πράγματι απ’ τα πιο κρίσιμα ιδεολογοπολιτικά ζητήματα της εποχής μας, να κατανοηθεί η σχέση ανάμεσα στο Κέντρο, την Κεντροαριστερά και τον Φιλελευθερισμό, είναι όρος για να πέσει η ματιά δημιουργική πιο πέρα, για να αποκαλυφθεί το ίδιο το πιο πέρα. Οι θέσεις τού πιο πάνω άρθρου του Δ. Τζουβάνου για το ζήτημα αυτό, προφανείς για άλλους και για άλλους δύσπεπτες, είναι σε κάθε περίπτωση αντιμέτωπες με την πολιτική καθημερινότητα, είναι εκεί παρούσες για επιβεβαίωση ή διάψευση.  Είναι έτσι π.χ. ιδιαίτερα ενδιαφέρον να προσέξει κανείς στο άρθρο για την «Κεντροαριστερά» (ΕΤ 9-12-07) του Γιάννη Λούλη, φιλελεύθερου θεωρητικού και συγγραφέα, στελέχους της ΝΔ, τα παρακάτω. «...Στις προηγμένες δημοκρατίες, είναι προφανές πως Αριστερά και Κεντροαριστερά περνούν κρίση. Για ένα διάστημα, πολιτικοί όπως ο Κλίντον κι ο Μπλερ, κατέστησαν την Κεντροαριστερά κυρίαρχη, δίνοντας της μια Κεντρώα, πραγματιστική διάσταση. Αυτή την πορεία ακολούθησε ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος της Αυστραλίας, Κέβιν Ραντ, που πέτυχε συντριπτική νίκη στις πρόσφατες εκλογές στη χώρα αυτή, τερματίζοντας τη μακρά κυριαρχία του Τζον Χάουαρντ. Ο Ραντ έκανε στροφή προς την οικονομία της αγοράς, διώχνοντας τη βαρειά σκιά των συνδικάτων και των αναχρονιστικών θέσεων τους. Έγινε έτσι και πάλι αντιληπτό πως μόνο μια πραγματιστική Κεντροαριστερά αποτελεί επικίνδυνο παίκτη για τους αντιπάλους της...». Η επιθετική Κεντρώα Κεντροαριστερά της αγοράς είναι ο μόνος που μπορεί να αντιμετωπίσει τους Συντηρητικούς, είπε ο Φιλελεύθερος.  Καθαρές, φιλελεύθερες, αντιδεξιές κουβέντες  Φίλιππος Αδιώτης 10-12-2007

Φίλιππος Αδιώτης

	6. 11-12-2007 14:27
	ΕΥΤΥΧΩΣ ΕΙΜΑΣΤΕ (ακομα) ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ (ακομα) ΖΩΝΤΑΝΟΙ.  Ευτυχως, που παιζεται ενα τέτοιο ζητημα.(Για την κοινωνια μιλαμε)  Ευτυχως,για το λαικο κινημα,που δεν μπορουν να το παιξουν οι διαφοροι βαρωνοι(για τους πασοκους μιλαμε) και τα λογης "παληοπαιδα" της trendy ανανεωσης (για τους los chipritas μιλαμε).  Eυτυχως που το 38% συν τα 120.000 δευτεροπεριφεριακα ασταυρωτα ειναι εδω (για το Σοσιαλιστικο χωρο μιλαμε).  Δυστυχως που υπαρχει "υποψια", ακομη και σημερα, στις παλαι ποτε γραμμες μας (για αξεπεραστες "προσωπικες" αντιθεσεις μιλαμε).  ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

	7. 11-12-2007 15:59
	Οχι υποψίες για "υποψίες" Αγαπητέ Φαροφύλακα,  Δεν αντιλαμβάνομαι πού προκύπτουν οι υποψίες σου περί ...υποψίας «προσωπικών» όπως λες αντιθέσεων.  Θα ήθελα όμως να σού πώ ότι τις ίδιες αγωνίες με εσένα –αγωνία για πρόοδο της αναζήτησης και αγωνία για την ανασυγκρότηση της σοσιαλιστικής πρότασης– τίς έχουν και τις κουβαλούν, χρόνια τώρα, και παλαιά στελέχη του σοσιαλιστικού κινήματος, που καταθέτουν επώνυμα (και επώδυνα, πριν απ’ όλα για τους ίδιους) τις απόψεις τους. Από άλλες διόδους, και πάνω ίσως σε άλλες εκτιμήσεις. Αλλά πάνω στον ΙΔΙΟ καϋμό. Κάτι που σαν βαθύτερο κίνητρο, οδηγός και νήμα θεμελιώνει (αυτό, κι όχι η «διαφορά εκτιμήσεων») την ανάγκη συζήτησης. Θεμελίωση εξ αντικειμένου, μα και από απόφαση...   Αυτό το γεγονός είναι που κάνει, φίλε Φαροφύλακα, τις ...υποψίες σου για «προσωπικές υποψίες» κι «αντιθέσεις» να είναι αδόκιμες, αβάσιμες κι αυθαίρετες. Ας σταματήσουμε να μιλάμε για υποψίες. Ας σταματήσουμε να μιλάμε με υποψίες. Η καχυποψία μας δεν είναι συνήθως άξιος δικαστής για τις προθέσεις του άλλου.   Ας πάμε λοιπόν παρακάτω, και επί της ουσίας ! Αυτά, για να είμαστε σαφείς. Σε κάθε κατεύθυνση.   Τα λέμε, Γιάννης Φ.Φωτόπουλος

Γιάννης Φ. Φωτόπουλος

	8. 12-12-2007 14:40
	ΚΡΙΤΙΚΗ ΥΨΗΛΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ. Αγαπητοί φυλλομάντες είστε μια παρέα και μάλιστα ιδιαίτερα καλή και χρήσιμη. Η υπέρβαση όμως, που μας αφορά όλους, είναι μια επώδυνη πολλές φορές διαδικασία για να αναβαθμιστεί η παρέα. Είμαι βέβαιος ότι το γνωρίζετε αυτό καλά και φαίνεται από τον διάλογο που έχετε επωμισθεί και υποστηρίζεται με αξιώσεις.  Θα σας θυμίσω λοιπόν με το σχόλιο μου πράγματα που γνωρίζετε. Η απάντηση του Μήλιου στον Τζουβάνο προκάλεσε τα, αγαπησιάρικα κατά τη γνώμη μου, αντανακλαστικά του «ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑ». Στα βασικά ζητήματα που έθιξε, φίλε Γιάννη, δεν ήταν αυθαίρετος κι ας του το χρέωσες. Πολύ περισσότερο δεν ενεργοποίησε ένα πνεύμα «υποψίας», τουλάχιστο όχι περισσότερο απ’ αυτό που έθεσε ο Μήλιος, κι ας γνωρίζει περισσότερα από τον «ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑ». Οι υποψίες κυριαρχούν κυρίως στο σχόλιο του Μήλιου παραβλέποντας ότι η κριτική που ασκεί ο Τζουβάνος στο Γιωργάκη (-άκη από κάθε άποψη) συνιστά την πιο αυστηρή και υψηλών απαιτήσεων κριτική που του έχει ασκηθεί και σε καμία περίπτωση δεν παραπέμπει σε φορμαλισμούς του τύπου «κριτικής υποστήριξης».  Οι υποψίες και οι αναστολές του Μήλιου, ότι «δεν παίζεται κανένα τέτοιο ζήτημα», δικαιώνονται παραδόξως μόνο στο πεδίο που τις θέτει ο Τζουβάνος. Διότι στον μέσο αριστερό πασοκτζή είναι που εξαντλείται η εντολή και το θέμα είναι όταν φτάσει στην άρση της να ξέρει το γιατί (το αντι-φιλελεύθερο γιατί). Γιατί το ημίφως του Γεωργάκη θα συνεξετασθεί με το ευρύτερο και διαπιστωμένο κοινωνικό ημίφως, με το επίσης διαπιστωμένα ατελές του «άλλαξέ τα όλα». Θέλω να σταθώ λίγο στην κριτική του Τζουβάνου διότι αναδεικνύει ουσιώδη ζητήματα. Πρώτα απ’ όλα η γενικευμένη πάλη που πρέπει να δίδεται αξιοποιώντας όλες τις ευκαιρίες αλλά όχι ευκαιριακά. Η πάλη που αφήνει πίσω της ΚΡΙΤΗΡΙΑ και ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ. Η αναγνώριση της προσπάθειας του Γιωργάκη ως κοινής προσπάθειας με άλυτα μάλιστα πολλά κοινά ζητήματα σε όλους μας. Η εμπλοκή του συγγραφέα σε μια δεύτερη εντολή-εξάντληση του μέλους του ΠΑΣΟΚ και η βαθύτερη κατανόησή της. Η υπογράμμιση του ότι η μαζική εντολή άλλαξέ τα όλα δεν συνιστά πολιτική γραμμή αλλά έδαφος εκκίνησης και αφορά τον κραυγάζοντα πασοκτζή πρωτίστως.  Το σχόλιο του Μήλιου επανέρχεται «άτσαλα» (π.χ ηγετικά παιχνίδια,) επισείοντας την προσοχή σε πράγματα τα οποία ξεπερνά ικανοποιητικά η βασική στόχευση του άρθρου. Δεν θέλει να φτιάξει το Γιωργάκη αλλά τους «Γιωργάκηδες» και να θέσει στην τροχιά αυτού του στόχου τα επώνυμα λείψανα κι απομεινάρια. Και αυτό γίνεται αν είσαι βαθύς και ευρύς στην κριτική σου, αν πείθεις τους ριγμένους κατ’ αρχήν, αν υποστηρίζεις σταράτα την πάλη τους, δηλαδή αν τους καταχεριάζεις για τις ομοιότητες που έχουν με τον εκπρόσωπο «έρημο και απρόσωπο». Είναι βέβαια πάντα χρήσιμα τα «προβοκαρίσματα» για να μην ξεχνιόμαστε αλλά ταυτόχρονα δρουν αναδιπλωτικά στην πολιτική συζήτηση-κριτική η οποία είναι απαραίτητη -είτε αφορά τον Γιωργάκη είτε τον Αλεκάκη και τα παρωχημένα και αδύναμα ηγετικά τους παιχνίδια- για την παραγωγή ιδεολογίας στην κοινή (από Μήλιο και από Τζουβάνο και άλλους) προσπάθεια ύπαρξης μιας σοσιαλιστικής αριστεράς ή καλύτερα μιας αριστεράς στη θέση της υπαρκτής.  ΦΥΛΛΟΜΑΝΤΗΣ και «Φαροφύλακας» και Μήλιος και Τζουβάνος κ.α

ΦΥΛΛΟΨΑΧΤΗΣ κ.α

	9. 12-12-2007 14:25
	ΣΥΝ ΑΓΩΝΙΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ(αδοκιμο) Aγαπητέ Γιάννη,  Η καχυποψία σίγουρα δεν είναι άξιος δικαστής.  Συμφωνώ απόλυτα.  Να βάλουμε μια τελεία όμως μέχρι τις... αδόκιμες.(...)  Η λέξη υποψία ήταν σε εισαγωγικά,ακριβώς για να μη μπερδευτεί με την καχυποψία.  Και το δυστυχώς μπήκε για να εκφράσει "τον ίδιο καυμό".  Με ειλικρινή διάθεση και συν-αγωνίας συναίσθημα,"σβήνουμε" την τελευταία παράγραφο,  και πάμε παρακάτω!  Φιλικά ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

	10. 13-12-2007 13:01
	ΣΕ ΗΧΟ ΠΛΑΓΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ  (Μουσικη βυζαντινή κλίμακα)  Αγαπητέ Φυλλομάντη, Σίγουρα αγαπησιάρικα,με εμμονη στις κλίμακες "μινόρε", έμφυτες και αναπόσπαστα δεμένες στο ελληνικό dna, άρηκτα δεμένο στο νήμα του μεσογειακού πολιτισμού. Μίγμα εκρηκτικό, όχι πάντα για προσεγγίσεις ασφαλείς, ευάλωτο και δυνατό, ικανό για τα πολύ μεγάλα (σ' αυτή την ικανότητα εξακολουθούμε και εμείς να ελπίζουμε) αλλά και για τα μικρά, ποτέ όμως μέχρι σήμερα, ανεπανόρθωτα καταστροφικά.  Εξ ου και η παρατεταμένη ελληνική αναζήτηση.  Απλά, η εμμονή, αυτού του λαού να επιμένει "κόντρα" στις ευρωπαικές και εγχώριες "ρότες", πότε με τα 38% του, πότε με τη "συμμετοχή" στα 500 στα 600 χιλ.(κουκιά),(-1 τουλάχιστον) δεν έχει σημασία, επιβεβαιώνει αυτό, που ακόμη και ο "παραμυθάς" Αντερσεν, πριν απο πολλά χρόνια δεν μπόρεσε να εξηγήσει τις "μανίες" που έχει αυτός ο λαός, με τις αναζητήσεις του.  Να παραμένει πάντα "ταξιδιάρης" και να ονειρεύεται το καλύτερο αύριο, αυτό δεν μπορεί κανείς να του το πάρει.  Αυτή ήταν και η δική μου "αγαπησιάρικη", "αντίδραση" μελετώντας μέρες τώρα, τις πολιτικές σκέψεις του Δημήτρη, "σταράτες", καίρια πολιτικές, αυστηρά Δωρικές, και συναμα, πολύ μα πάρα πολύ "ζωντανές". Και επειδή συμφωνώ οτι δεν χρειάζεται "εξέδρα" απάντησα, για το αναμφισβήτητα καλό του παρα κάτω! Να γίνει delete η παράγραφος του Δυστυχώς. Για τον φίλο Γιάννη όμως, επιμένω,να μπεί τελεία στο αδόκιμες.  "Ας κρατήσουν λοιπόν οι "χοροί" (και σίγουρα) θα βρούμε αλλοιώτικα στέκια επαρχιώτικα..."  ...σε ήχο πλάγιο δεύτερο...  ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

	11. 13-12-2007 13:19
	Ναι Φίλε Φαροφύλακα,  Βάζω με χαρά τις τελείες εκεί ακριβώς που θές. Συμφωνούμε.  Τα λέμε, Γ.Φ.Φ  Υ.Γ. Ναι, είναι ο ήχος μας πλάγιος. Είναι οι βουνοπλαγιές μας (οι πίσω μας και οι εμπρός μας) τέτοιες. Είναι πλάγια η ιστορία μας και πλάγιος ο ορίζοντάς μας.

Γιάννης Φ.Φωτόπουλος

	12. 21-12-2007 21:25
	ΑΧ, ΡΕ ΧΡΗΣΤΟ Αγαπητέ Φυλλομάντη,  παρακαλω για τη φιλοξενια της ανταπόκρισής μου σε σχολιο του φιλου μου του Χρηστου, στο αρθρο μου «η δευτερη εντολη».  Δ.Τ. – 19/12 (Σημείωση του Φυλλομάντη: Το κείμενο-απάντηση του Δ.Τ. βρίσκεται στη Στήλη ΔΙΑΛΟΓΟΣ. Επίσης, εδώ πιο πάνω, υπάρχει Σύνδεση προς το κείμενο)

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΖΟΥΒΑΝΟΣ

	13. 17-01-2008 00:51
	ΑΧ ΡΕ ΧΡΗΣΤΟ ΚΑΙ ΠΑΛΙ, Αγαπητε Φυλλομαντη.  Ξανα ζητω το χωρο σου για αποκριση στη δευτερη επιστολη, του φιλου μου του Χρηστου. Ξανα εκτεταμενο σημειωμα, μιας και το θεμα είναι δυσκολο, αν είναι να παει πιο περα.  Αυτή τη φορα, σου μεταφερω και παραπονα που μου εξεφρασαν αναγνωστες, σχετικα με την κουραστικη παρουσιαση τετοιων δυσκολων κειμενων, παρακαλωντας για τα σχετικα τεχνικά σου τερτιπια, ισως 10αρια arial που βοηθουν την εποπτεια στο σεντονι, παρ' ότι μικροτερα, καθως και διορθωση του διαστιχου, δεν ξερω, δοκιμασε. Ισως, επισης, πρεπει να συστησεις στους αναγνωστες σου να εκτυπωνουν τα κειμενα-σεντονια. Κυριως όμως τα παραπονα αυτά, αφορουν τη δικη μου γραφη. Εδώ προσπαθησα να ανταποκριθω μερικως, δινοντας μια πιο αρθρογραφικη-δομημενη μορφη σε ένα δυσκολο κειμενο, που είναι ένα ιδεολογοπολιτικο κειμενο, παρ' ότι σε μορφη επιστολης. (Στην ιδια λογικη, σου στελνω και μια προταση δομησης του πρωτου απαντητικου σημειωματος μου στο Χρηστο). Ακομα, κατεφυγα σε μια τεχνικη επαναληψεων κατά σημεια, από διαφορετικες αφετηριες, με αντιστοιχους κινδυνους πλατειασμου, που ζητω απ' τους αναγνωστες να μου συγχωρησουν. Τελος, σου στελνω ένα μικρο κειμενο με τιτλο «Τα δυσκολα κειμενα», για παραπλευρη δημοσιευση, ισως χρησιμο σε πολλους αναγνωστες. Δημητρης Τζουβανος, 13 / 1 / 08

Δημήτρης Τζουβάνος

	14. 17-01-2008 00:51
	Ο ΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Φίλε Δημήτρη,  Τεχνικο-εκδοτικά κάνουμε ό,τι μπορούμε. Ναι, είναι καλύτερα να τυπώνεται ένα μεγάλο κείμενο.Το άρθρο σου "Τα δύσκολα κείμενα" δημοσιεύτηκε στη στήλη "Η αλληλογραφία μας".  Κάνουμε ό,τι μπορούμε και το κάνουμε μόνοι μας. Πειραματιζόμαστε συνεχώς και ως πεισματάρηδες ερασ(ι)τέ(χνε)ς κατάντικρυ στην τεχνολογία και στις ευκολο-κοινότυπες φόρμες της. Απ' αυτή την άποψη κολυμπάμε λίγο χύμα στο κύμα, που όμως δεν σημαίνει "αδόμητα" αλλά μάλλον πεισματικά... Για το θέμα που θέτεις, σκέφτομαι ότι εάν ισχύει (όπως λέν οι σοφοί) πως "ο λόγος είναι σχέση προς έτερον", τότε ο κόπος της πολύτιμης αυτής ετερότητας έχει δύο άκρες: με άλλα λόγια, το "εύκολο" και το "δύσκολο" της γραφής πηγάζουν κι οφείλονται -εξίσου- και στην ανάγνωση. Και ότι εάν αυτό κερδηθεί, τότε ο αξιόλογος λόγος παύει να είναι απλή επικοινώνηση άποψης και γίνεται πολιτισμός για την ετερότητα - μα και για τον κόπο. Θέλω να πω ότι εκείνο που μας εκπολιτίζει πάντα, είτε γράφουμε είτε διαβάζουμε, δεν είναι τελικώς η άποψη αλλ' ο κόπος της (κάτι που, εκτός των άλλων, σημαίνει ότι η γλώσσα είναι κάτι πολύ σημαντικότερο κι αυτάξιο από "εργαλείο" ή "θηκάρι"). ... Έτσι, με τούτα και με τούτα, προκύπτει μία νέα-καλύτερη γλώσσα για τα "πράγματα". Έτσι ο λόγος γίνεται "χέρι απλωμένο μπροστά, καθώς φανός θυέλλης"... Καλή γραφο-ανάγνωση, Για τον Φυλλομάντη, Γ.Φ.Φ.

Γιάννης Φ.Φωτόπουλος