ΒΙΒΛΙΑ: Τέσσερις ἰδέες, τέσσερα βιβλία

Αγαπητοί φίλοι, θα ήθελα να προτείνω τέσσερα βιβλία που μού άρεσαν, είναι ξεχωριστά και θα συζητηθούν (κάποια ήδη προκάλεσαν ευρύ ενδιαφέρον)

Α) 1204, Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το πρώτο βιβλίο είναι το «1204, η διαμόρφωση του νεώτερου Ελληνισμού» του Γ. Καραμπελιά, από τις Εναλλακτικές εκδόσεις. Ένα τεκμηριωμένο εγχείρημα από τον συγγραφέα αναγνώρισης, αποκατάστασης και εμβάθυνσης της υστεροβυζαντινής περιόδου ως κρίσιμο και ενεργό συστατικό της σύγχρονης ελληνικής συνείδησης. Από την πρώτη κιόλας παράγραφο της εισαγωγής ο συγγραφέας μας αποσαφηνίζει την οπτική της αναζήτησης και της κριτικής του λέγοντάς μας ότι «Το 1204- χρονολογία κατά την οποία κατεστράφη ολοσχερώς η Κωνσταντινούπολη, συμπαρασύροντας το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου, παραμένει σχεδόν άγνωστο ή αγνοημένο από τους περισσότερους Έλληνες. Η παράδοξη, από πρώτη άποψη, αυτή αποσιώπηση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί δευτερεύον  ή παρεμπίπτον- ένα ακόμα από τα αναρίθμητα ελλείματα του νεώτερου ελληνισμού- αλλά ενέχει τεράστιο ιδεολογικό και πολιτικό βάρος.»

Ένα βιβλίο- κατάθεση ως οργανικό μέρος μιας διαρκούς ερώτησης «ποιος είμαι εγώ και που πάω».

Β) ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

Ένα καλό βιβλίο για ευχάριστα διανοητικά παιχνίδια είναι το «Πυθαγόρεια Εγκλήματα» του Τεύκρου Μιχαηλίδη, από τις εκδόσεις Πόλις. Ένας εξαιρετικός συνδυασμός φιλοσοφικής αναζήτησης και αστυνομικής δράσης. Μια ιδιαίτερη ματιά στην Αλήθεια, στους Αναζητούντες, στους Φύλακες.

Γ) ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΔΥΝΑΤΟ
- η Αριστερά στο κατώφλι του 21ου Αιώνα

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΟΔΥΣΣΕΑΣ και στην Ελλάδα το βιβλίο «ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΟ ΑΔΥΝΑΤΟ η Αριστερά στο κατώφλι του 21ου Αιώνα», μια αρκετά αναλυτική μελέτη για τα συμβαίνοντα στην Λατινική Αμερική της MARTA HARNECKER. Γνωστή στους παλιούς από το «Βασικές έννοιες του ιστορικού υλισμού».

Το βιβλίο έχει κυρίως αξία για την αναλυτική του ματιά και για την ζορισμένη προσπάθεια της συγγραφέως να επανεξετάσει θεμελιώδη ζητήματα της αριστεράς. Ιδιαίτερα το πρώτο μέρος μας προσφέρει μια συνολική ματιά για το πλήθος και την πολυμορφία των αγώνων των λαών της Λατινικής Αμερικής. Εμπειρίες σε μεγάλο βαθμό άγνωστες στο ελληνικό αλλά και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό. Μπροστά σ' αυτήν την πολυμορφία μεθόδων και επαναστατικών εγχειρημάτων η ευρωπαϊκή αριστερά φαντάζει αρκετά φτωχή και δεσποτική.

Το βιβλίο παρουσιάζει όμως και ένα ακόμα ενδιαφέρον το οποίο προέρχεται από τον μεταφραστή: στο κλείσιμο του εισαγωγικού του σημειώματος (σ. 29-30) μάς λέει μια «θέση όχι αβασάνιστη...» ότι «η αριστερά είναι έννοια ιστορική...υλική και ιδεατή συγχρόνως» και αποκτά «ένα νόημα που συμπυκνώνεται στην ιδέα της διαρκούς κοινωνικής και πολιτικής ανατροπής με αίτημα τον άνθρωπο ως συλλογικό πρόταγμα δικαιοσύνης, ισότητας, αδελφοσύνης, αλλά και ως το συλλογικό υποκείμενο της ανατροπής, ανατροπής νοηματοδοτούμενης με αυτές τις αξίες.». (οι υπογραμμίσεις δικές μας). Στην προκειμένη περίπτωση το ενδιαφέρον δεν εστιάζεται μόνο σε τούτες τις σκέψεις αλλά στο Πρόσωπο που τις εκ-θέτει και μάλιστα όχι αβασάνιστα, όπως λέει. Μεταφραστής του βιβλίου της Χάρνεκερ είναι ο Δημήτρης Κουφοντίνας.

Δ) Η ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Ένα καλό βιβλίο είναι πάντα επίκαιρο. Ο λόγος για την «απανθρωπία του δικαιώματος» του Χρήστου Γιανναρά, με αφορμή την επανέκδοσή του το 2006 από τις εκδόσεις Δομός. Αποτελεί ένα φιλοσοφικό, κοινωνικό και πολιτικό δοκίμιο και ταυτόχρονα μια αλάνα στην οποία αναμετριόμαστε τόσο με τα ουσιώδη δικαιώματα-υποχρεώσεις, όσο και με τα καβαλημένα δικαιώματα. Με τα «θέλω» που φτιάχνουν βουνό μπροστά στα «δίνω» που χάσκουν αμήχανα και προβοκαρισμένα.

Μια προσπάθεια να δοθεί «προτεραιότητα σε εναλλακτικά ανθρωπολογικά προαπαιτούμενα της πολιτικής, έναντι των αφαιρετικών σχηματοποιήσεων που θεμελιώνουν σήμερα τη λογική των δικαιωμάτων.». Μια συζήτηση πέρα «από την εμμονή των κοινωνικών επιστημών στη νευτώνεια εκδοχή της πραγματικότητας......που θεωρεί έγκυρη γνώση την υπαγωγή του υπαρκτού και του πραγματικού σε ποσοτικούς όρους μιας αιτιοκρατικά οργανωμένης μηχανικής ευταξίας...».

Ένα χρήσιμο πνευματικό εργαλείο για να κρίνουμε τους κρίνοντες και την κοινωνική ζητιανιά στην οποία μας σπρώχνουν οι φαύλες συνδικαλιστικές ηγεσίες (ως νταβατζήδες των δικαιωμάτων) οι οποίες πάνε παρέα με την κυνικότητα  των φιλελεύθερων, κατ' ουσία, συνεργατών τους (αυτοί ως νταβατζήδες των «μετρήσιμων αντικειμενικών» αναγκών).

Αλέκος Βαρβέρης, Γενάρης 2008