ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΖΟΥΒΑΝΟ

(Δημοσίευση: 3 Ἰανουαρίου 2008). Ὁ Χρῆστος Μήλιος, παλιὸς φίλος καὶ στέλεχος τοῦ σοσιαλιστικοῦ κινήματος ἀπὸ τὴν Βόρεια Ἑλλάδα, συνεχίζει τὴν συζήτηση ποὺ ἄνοιξε μὲ τὶς ἀπόψεις τοῦ Δημήτρη Τζουβάνου: "Θα επαναλάβω και στην εκδοχή που το θέτεις μέσα στην απάντησή σου: Δεν υπάρχει κανένα αίτημα κομματικής μεταστροφής του ΠΑΣΟΚ σε σοσιαλιστικό (με ή χωρίς τον Γιώργο). Το «άλλαξέ τα όλα» δεν στοιχειοθετεί κανένα τέτοιο αίτημα. Άλλωστε έχει ήδη εγκαταλειφθεί μαζί με το αίτημα της ανανέωσης που και σε σχέση μ' αυτό ο χώρος έχει αναδιπλωθεί. Τα πράγματα έχουν πάει πίσω και όχι πιο μπροστά. Η κρίση προχωράει". Ἕνας διάλογος φαίνεται νὰ ξεκινάει γύρω ἀπὸ τὶς ἀνάγκες καὶ τὶς ἀγωνίες ποὺ ἀφοροῦν μιὰ σύγχρονη, ἐπίκαιρη καὶ μὴ ψευδεπίγραφη σοσιαλιστικὴ πρόταση. Γιὰ νὰ δοῦμε... (Γ.Φ.Φ.).

Φίλε Τζουβάνε,

Επανέρχομαι, εκ των πραγμάτων, και όχι τόσο αυστηρά «τηλεγραφικά», με ορισμένες επισημάνσεις πάνω στο κείμενό σου.

Θα επαναλάβω και στην εκδοχή που το θέτεις μέσα στην απάντησή σου: Δεν υπάρχει κανένα αίτημα κομματικής μεταστροφής του ΠΑΣΟΚ σε σοσιαλιστικό (με ή χωρίς τον Γιώργο).

Και δεν υπάρχει κανένα «καζάνι που βράζει» και κανένα αίτημα σοσιαλιστικής μεταστροφής από τον κοινωνικό χώρο του ΠΑΣΟΚ. Το «άλλαξέ τα όλα» δεν στοιχειοθετεί κανένα τέτοιο αίτημα. Άλλωστε έχει ήδη εγκαταλειφθεί μαζί με το αίτημα της ανανέωσης που και σε σχέση μ' αυτό ο χώρος έχει αναδιπλωθεί. Τα πράγματα έχουν πάει πίσω και όχι πιο μπροστά. Η κρίση προχωράει.

Αλλά για κλείσουμε το θέμα με τις εντολές. Ναι υπάρχει μια εντολή (τόσο υποτονική που ούτε καν ακούγεται): Να ανατρέψει ο Γιώργος τους αρνητικούς δείκτες των δημοσκοπήσεων και να ανοίξει ο δρόμος για την επάνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Αυτή η πίεση του κοινωνικού και κομματικού ΠΑΣΟΚ ήδη μεταφράζεται σε συζητήσεις για εξάμηνες και οχτάμηνες προθεσμίες που σύντομα θα εκπνεύσουν. Και μετά;

Τα ηγετικά παιχνίδια είναι μέσα στην ημερήσια διάταξη των εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ. Τα διλήμματα στο ΠΑΣΟΚ δεν θα τεθούν με ιδεολογικοπολιτικούς όρους αλλά με όρους ηγεσίας. Όπως σε όλα τα κόμματα εξουσίας. Είναι η μορφή που παίρνει η κρίση και οι απέλπιδες προσπάθειες αναπαλαίωσης ιστορικά ξεπερασμένων κομμάτων τύπου ΠΑΣΟΚ.

Και τα πράγματα είναι αλυσίδα.

Η εμπλοκή στην κρίση με τους όρους που τίθεται σημαίνει εμπλοκή στις ηγετικές διενέξεις. Σημαίνει υποστήριξη (κριτική ή όχι) της μιας ή της άλλης πλευράς. Από το δίδυμο Άκη - Σημίτη στο δίδυμο Γιώργου - Βενιζέλου και έπεται συνέχεια. Και μέσω αυτών «να τοκίζονται ζητούμενα όπως τα αναγκαία χαρακτηριστικά μιας σοσιαλιστικής ηγεσίας». Και στο βάθος ένα νέο ΠΑΣΟΚ σοσιαλιστικό, κεντροαριστερό κλπ. Καλημέρα κι έφεξε.

Ας έρθουμε όμως στα ζητήματα συγκρότησης του σοσιαλιστικού χώρου.

Η κομματική μεταστροφή, σαν γενικό αιτούμενο της περιόδου, αποτελεί κατά τη γνώμη σου, την κύρια διαδικασία σοσιαλιστικής συγκρότησης και εμπεριέχει ταυτόχρονα την έλλειψη εμπιστοσύνης σε άλλες διαδικασίες.

Και παρακάτω λες: «Σε κάθε περίπτωση η δημιουργία κύκλων διαλόγου και προβληματισμού, η διαμόρφωση πολιτικών πόλων και αλληλοσύνδεσης, είναι αναγκαία».

Κύρια λοιπόν διαδικασία η κομματική μεταστροφή και έλλειψη εμπιστοσύνης για άλλες διαδικασίες, οι οποίες όμως καλό είναι να υπάρχουν.

Εδώ είναι το πρόβλημα. Η κύρια διαφωνία μας.

Μια ιστορική αποτίμηση των εσωτερικών εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ τι έχει να επιδείξει από τη μεριά που μας ενδιαφέρει; Που βρίσκονται τα πράγματα;

Οι «σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ» συγκροτούν ένα διακριτό ρεύμα; Είναι έστω μια αναγνωρίσιμη τάση;

Τα πράγματα είναι κι εδώ πολύ πίσω. Το ζήτημα δεν είναι η κομματική μεταστροφή του ΠΑΣΟΚ σε σοσιαλιστικό. Είναι ότι δεν υπάρχουν οι δυνάμεις που θα το κάνουν. Και οι πολιτικές πρέπει να έχουν πάντα αναφορά σε υποκείμενα. Αλλιώς μένουν μετέωρες, ακροβατούν στο κενό, δεν πατάν πουθενά. Βέβαια θα μου πεις οι ίδιες οι πολιτικές αναδεικνύουν τους αναγκαίους υποκειμενικούς τους όρους στην πορεία της ανάπτυξής τους. Θεωρητικά κι αυτό ισχύει. Αλλά εν προκειμένω για το ΠΑΣΟΚ του 2008 μιλάμε.

Δεν υπάρχει λοιπόν πρακτικά - πολιτικά καμιά διαδικασία σοσιαλιστικής ανασυγκρότησης όπως την περιγράφεις. Ούτε διαμορφωμένες δυνάμεις περί αυτήν. Ούτε μπορούν να συγκροτηθούν τώρα σε διαδικασίες ΠΑΣΟΚ. Οπότε που καταλήγουμε; «Ο Γιώργος να αλλάξει το κεντρώο - φιλελεύθερο - καθεστωτικό ΠΑΣΟΚ σε σοσιαλιστικό»! Κι ο ΠΑΣΟΚικός μεσσιανισμός να βρει την ιδεαλιστική του ολοκλήρωση. Χαίρω πολύ.

Τώρα οι άλλες διαδικασίες για τις οποίες δεν υπάρχει καμιά εμπιστοσύνη. Εγώ θα πρόσθετα ότι δεν θα υπάρχει και στο μέλλον, όσο δεν αποκτούν σοβαρότητα και αξιοπιστία, δεν δοκιμάζονται στο χρόνο, και δεν ξεπερνούν μια αναιμική ανάπτυξη που τις χαρακτηρίζει. Αλλά δεν είναι στενά υποκειμενικά τα ζητήματα (το ξέρεις αυτό) δεν ευνοείται η ανάπτυξη αυτών των διαδικασιών και από γενικότερες ελλείψεις που αφορούν όλη τη σύγχρονη αριστερά. Ωστόσο συνιστούν μιαν άλλη στάση, έναν ολόκληρο άλλο χώρο αναζήτησης, με άλλες αξιολογήσεις και προτεραιότητες.

Δεν θα 'θελα να επεκταθώ εδώ. Είναι άλλο κεφάλαιο. Άλλη ζύμωση σ' άλλη βάση.

Στο έδαφος αυτό (στο οικείο και για τους δυο μας) θα 'θελα να ξανασυναντηθούμε. Να τα ξαναπούμε. Να κατεβάσω και το μπουζούκι αν θέλεις (αλλά όχι να ψάχνουμε στις μέρες μας πώς θα γίνει το ΠΑΣΟΚ σοσιαλιστικό).

Με εκτίμηση

Χρήστος Μήλιος, Θεσσαλονίκη, 31/12/2007

	1. 07-01-2008 21:00
	Οι παληές αγάπες «Το ξεκρέμασα κι απόψε  το παληό μου μπουζουκάκι  για να σπάσουμε μεράκι  με μι' αγάπη μου παληά  Το ξεκρέμασα κι απόψε στο δικό της το χατήρι  κι όπως πάνω μου θα γύρει  τραγουδάκι θα της πω  Θα της πω για την αγάπη που 'ταν χρόνια πια χαμένη  μα θα είναι ριζωμένη  όσα χρόνια κι αν περνούν»  Τί είναι εκείνο που έρχεται σαν ξανά ανάσα και σαν από παληά γνώριμη διάθεση, που σε κάνει να ξεκρεμάς το μπουζουκάκι και να κουρδίζεσαι ξανά (για δες!) σε ουσάκ –αν ποτέ ξεκουρδίστηκες;   Τι είναι, δεν ξέρω... Το συν που άλλοτε νιώσαμε κουτσά-στραβά αλλά κατάστηθα, είτε το πείς συνάντηση, είτε συντροφιά, είτε συντροφικότητα, συμπόρευση κ.ο.κ. μάλλον για έκτοτε δια-βίου-καϋμός μού έδειξε παρά για «εκτιμήσεις» και «άποψη» (που είναι και λίγο «να ‘χουμε μαλλί να ξένουμε»). Είναι το πώς είδαμε (ή μάλλον: θελήσαμε) τα κοινωνικο-ανθρώπινα. Είναι ότι τα είδαμε (ή μάλλον: τα θελήσαμε) όπως και άλλοι. Μιλώ για εκείνο το συν τού δίπλα-δίπλα, τού «ομού», τότε που είχαμε φίλιους ώμους δίπλα μας. Τότε που η σκέψη μας αυθαδίασε και νόμισε ότι βρήκε το Κοινόν του βίου μας και τον οριστικό του δρόμο... Δεν ήταν έτσι, αλλά και τί μ’ αυτό; Έμειναν οι Αγάπες και κάτι ακόμη παραπάνω καλύτερο: η αγάπη για τις αγάπες, παναπεί η πίστη σ’ αυτές. Ναι, είναι κάτι παληές αγάπες που αξίζουν όλα τους τα χατήρια – και τα νάζια τους, που ‘ναι το ίδιο πράμα. Οι παληές αγάπες, φίλοι παληοί, σαν γυναίκες που μάς αγάπησαν πολύ, που κόπιασαν για μάς, που ξενύχτησαν, που μάς κουβάλησαν. Και τους κουβαλάμε και μείς έκτοτε εντός μας. Τούς αγαπάμε σαν τα καμάρια μας και σαν τα λάθη μας: όλα αυτά που μάς απαρτίζουν. «Αεί παίδές εσμεν». Έτσι σταλάζουν τα πράματα μέσα μας και γίνονται «τόπος ν’ ακουμπήσει το πόδι μας – παραλίγο να πώ η ψυχή μας...» Γίνονται αυτό που μάς συνέχει, τον καθένα με τον εαυτό του και όλους μαζύ-μαζύ, σαν βλέμμα και σαν απορία – ή μάλλον: άλλοτε σαν θράσος τέτοιο που νομίζεις ότι μπορεί να στύψεις τον κόσμο με το' να σου χέρι και να τον κάνεις να δώσει όλους του τούς χυμούς. Κι άλλοτε σαν θλίψη για ό,τι πήε ανεκπλήρωτο.. Αυτό είναι που μάς κάνει να αισθανόμαστε τόσο κοντά με τον άλλο, με έναν άλλο που καιρό έχουμε να μιλήσουμε. Αυτό είναι που κάνει το «μπουζουκάκι» να γίνεται σεπτό δώρο, κατ’ οικονομίαν ξεκρέμασμα για το χατήρι μιάς συν-τροφιάς. Διότι το «μπουζουκάκι» δεν είναι εργαλείο – το μάθαμε δα. Είναι το παράξενο και μοναδικό συν που μάς συν-έθρεψε. Το μπουζουκάκι είναι το κούρδισμά μας. Και το χατήρι είναι ο ουσάκ δρόμος μας. Έτσι όλα αυτά έγιναν η ιδιο-τροπία μας παναπεί ο ίδιος τρόπος μας, όπου «ίδιος» σημαίνει ιδιαίτερος κι όχι όμοιος – αλλά για να το καταλάβουμε αυτό πρέπει να προφερθούν καθαρά όλα διαφορετικά ιώτα. ...Κι έτσι όλα αυτά έγιναν Ίδιος Τρόπος και σε άλλους, από άλλους «χώρους» (λέξη ψυχρή και περίκλειστη, ποτέ δεν μ' άρεσε...). Κι έτσι σιγά-σιγά μαθαίνουμε: «τι 'ναι αυτό που μάς ενώνει μάς χωρίζει μάς πληγώνει...» Να ένα καλό (νεο-λαϊκό;) στιχάκι... Λοιπόν καλοί μου φίλοι θάθελα να γράψω κι άλλα στιχάκια πολλά απ’ όλους τους ήχους που μού αντηχούνε. Μα φοβάμαι πως θα κουραστείτε. Κι εξάλλου, ποιός ο λόγος; Δεν χρειάζεται, μια και από μόνοι σας αγαπάτε τις Αγάπες, παναπεί πιστεύετε στην πίστη. Καλώς να τα πούμε, Γιάννης Μεμαίος

Γιάννης Μεμαίος

	2. 07-01-2008 21:02
	ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΗΣΤΟ .... Ο ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΣΟΑΔΕΙΟΥ ΠΟΤΗΡΙΟΥ…  ΚΑΙ ΤΟ ΒΟΛΕΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΙΤΗΜΕΝΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ  ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΕΣ  ΑΙΣΙΟΔΟΞΕΣ (ΕΝ ΔΥΝΑΜΕΙ) ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ….  Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΗ  ΜΠΟΡΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥΣ  ΚΑΙ ΝΕΑ ΠΟΤΑΜΙΑ …  ΕΧΕΙ ΝΑ ΒΡΕΞΕΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΩΡΑ - ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΟΙ  ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ  ΠΟΥ ΔΙΨΑΝΕ….  ΕΝΑΣ ΕΦΕΔΡΟΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ

Α.Μ.

	3. 10-01-2008 21:38
	ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΕΛΕΙΩΣΕ Φίλε Α.Μ. δεν κατάλαβα γιατί όποιος δεν πιστεύει σε πασοκικά σενάρια είναι "δογματικός" και μάλιστα "παραιτημένος"   Μάλλον δογματικός είναι όποιος αφορίζει την αντίθετη άποψη. Εδώ έχουμε ένα θέμα: Υπάρχει ελπίδα (ρεαλιστική, όχι εξωπραγματική) για "να βρέξει" μέσα από το σημερινό ΠΑΣΟΚ; Αυτό είναι το ζήτημα. Εγώ δεν το πιστεύω...

Μιχάλης