Ο ΨΕΥΤΙΚΟΣ ΜΑΝΔΥΑΣ ΤΗΣ ΔΗΘΕΝ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Aυτές τις μέρες κάπου διάβασα ότι ο ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος πίστευε στη συνέχεια του ελληνικού έθνους. Πόσοι και ποιοι άραγε σήμερα θα τολμούσαν να διατυπώσουν δημόσια μια τέτοια άποψη; Και όμως πρόκειται για την ουσία μιας ολόκληρης Σχολής Σκέψης, την οποία αντιπαλεύει η άλλη Σχολή, που απορρίπτει την άποψη αυτή θεωρώντας ότι το σημερινό ελληνικό έθνος ξεκινά τη ζωή του από το 1830 χωρίς να έχει την παραμικρή σχέση με το παρελθόν...

..Παρακολουθώντας τη δημόσια συζήτηση γύρω από το βιβλίο της ΣΤ΄ Δημοτικού σκέφθηκα ότι στο βάθος πρόκειται για μια διαμάχη ανάμεσα σε αυτές τις δύο Σχολές Σκέψης. Θυμίζω εδώ ότι οι κάτοικοι αυτού του τόπου, καταδικασμένοι επί αιώνες σε συνθήκες δουλείας και υπανάπτυξης, είχαν χάσει την ιδιαιτερότητα και ταυτότητά τους στα μάτια των «πολιτισμένων» μειοψηφιών της Ευρώπης. Που έτσι βρήκαν την ευκαιρία να θεωρήσουν εαυτούς ως τους μοναδικούς κληρονόμους του ελληνικού πολιτισμού. Γι' αυτό και όταν έμαθαν ότι οι πρωτεργάτες της Επανάστασης του 1821 (Φιλικοί και Αγωνιστές) αποφάσισαν να ονομάσουν την απελευθερωμένη από τον τουρκικό ζυγό πατρίδα τους Ελλάδα χαρακτηρίζοντας τους κατοίκους της Έλληνες, αντέδρασαν με κάθε τρόπο, με κορυφαία αντιδραστική πράξη τη θεωρία του Φαλμεράγιερ, ο οποίος με τρόπο δήθεν «επιστημονικό» προσπάθησε να αποδείξει ότι οι Νεοέλληνες δεν έχουν το δικαίωμα να αποκαλούνται Έλληνες, γιατί δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την έννοια και με τη λέξη Ελλάδα, μιας και στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο από μια πανσπερμία φυλών (Βλάχων, Αλβανών, Σλάβων, Τούρκων και Γύφτων).

Και όπως ίσως έχετε προσέξει, όλοι οι ξένοι λαοί έδωσαν στη χώρα μας κάθε είδους όνομα πλην του ονόματος «Ελλάς - Ελλάδα»: Grece, Greece, Greco, Griechenland κ.λπ. Και φυσικά στην ουσία η διεθνής ιντελιγκέντσια δεν μας θεωρεί Ελληνες αλλά Γραικούς (ίσως και... γραικύλους). Πάλι καλά οι Τούρκοι που μας αποκαλούν «Γιουνάν», δηλαδή Ιωνες. Για τους «πολιτισμένους» της Δύσης θα μας ταίριαζε περισσότερο ένα όνομα όπως λ.χ. Βλαχότουρκοι ή Γυφτόβλαχοι. Νομίζω με τη λέξη «Γυφτοβλαχία» θα ήταν ικανοποιημένοι. Και όχι μόνο οι διανοούμενοι (ιντελιγκέντσηδες) του εξωτερικού, αλλά και του... εσωτερικού. Δηλαδή οι οπαδοί της Σχολής της Αλλης Οχθης, οι οποίοι χωρίς να το ομολογούν (ίσως και δίχως να το ξέρουν) ακολουθούν κατά γράμμα τη θεωρία του Φαλμεράγιερ, που στην ουσία θέλει να κρατήσει το κέντρο της ελληνικής κλασικής σκέψης, φιλοσοφίας και τέχνης εκτός Ελλάδας και κατά προτίμηση στις πρωτεύουσες του δυτικού κόσμου από τις οποίες υποτίθεται ότι εκπορεύεται αποκλειστικά η σύγχρονη σκέψη, φιλοσοφία και τέχνη, που έχει τις ρίζες της και στην κλασική Ελλάδα. Ετσι οποιοσδήποτε τολμά να ισχυριστεί ότι ως Νεοέλλην πιστεύει ότι έχει και αυτός το ίδιο δικαίωμα, είναι βλάσφημος, αρχαιόπληκτος και αντιδραστικός. Όπως ασφαλώς ήταν και οι Φιλικοί, οι Επαναστάτες του '21, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Νίκος Εγγονόπουλος, μεταξύ άλλων.

Όμως, αυτή η διαφορά στη χώρα μας έλαβε και μιαν άλλη διάσταση, που διαίρεσε τον λαό μας όχι μόνο κάθετα (κοινωνικές τάξεις, ιδεολογίες και κόμματα), αλλά και οριζόντια. Δηλαδή, σε αυτό που θεωρείται Λαϊκό και σε αυτό που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως «διανοουμενίστικο». Και, φυσικά, η αληθινή διανόηση ταιριάζει με το λαϊκό, ενώ ο διανοουμενισμός δεν είναι μόνο εχθρός του λαϊκού, αλλά η καρικατούρα της διανόησης. Και για να περιοριστώ στη νεότερη Ελλάδα, όλα όσα υπήρξαν αληθινά, θετικά, γόνιμα και προοδευτικά, υπήρξαν κατ' αρχήν λαϊκά. Δηλαδή πατούσαν γερά πάνω στο χώμα του λαού, της πραγματικότητας αλλά και της παράδοσης που μας πηγαίνει πολύ μακριά, στο βάθος του χρόνου, με τα οχήματα της δημοτικής ποίησης και μουσικής, της δημοκρατικής παράδοσης με κέντρο το κύτταρο της ελλαδικής κοινότητας, του βυζαντινού μέλους και της ελληνικής γραμματείας και κυρίως της γλώσσας. «Την γλώσσα μού έδωσαν ελληνική», θα πει ο Οδυσσέας Ελύτης. Έτσι οι Φιλικοί και οι Αγωνιστές του '21 ήταν λαϊκοί. Ο Διονύσιος Σολωμός υπήρξε λαϊκός. Όπως λαϊκοί υπήρξαν όλοι οι σπουδαίοι πρωτεργάτες σε όλους τους κλάδους της ζωής, της τέχνης και της διανόησης που συνέβαλαν ώστε να προχωρήσει η χώρα μας μπροστά.

Αυτή η οριζόντια διαίρεση δεν μπορούσε να αφήσει απ' έξω τον ελληνικό «προοδευτικό χώρο». Που μεγαλούργησε όταν ήταν πράγματι λαϊκός, όταν δηλαδή εξέφραζε σωστά τον ελληνικό λαό (στους καιρούς της εθνικής αντίστασης και των δημοκρατικών αγώνων). Και στη συνέχεια περιθωριοποιήθηκε όταν τον κατέκτησε ο διανοουμενισμός, που ουσιαστικά σημαίνει άρνηση του ίδιου του εαυτού του.

Ήταν λοιπόν επόμενο στον διανοουμενίστικο «προοδευτικό χώρο», άρα «ψευτο-προοδευτικό» χώρο πλέον, να ανθίσουν αυτά τα πικρά λουλούδια της άρνησης της πεμπτουσίας αυτού που ήταν και είναι η Ελλάδα του χθες, του σήμερα και του αύριο.

Ας μην ψάχνουν, λοιπόν, οι ευαίσθητοι πολίτες να βρουν την αιτία της σημερινής εθνικής παράλυσης σε δευτερεύουσες σχέσεις, πρόσωπα και καταστάσεις. Η πραγματική αιτία είναι ότι ενώ με το λαϊκό στοιχείο και με τη λαϊκή ιδιότητα έγινε ό,τι τέλος πάντων θετικό έγινε σ' αυτόν τον τόπο από το 1821 έως σήμερα, γιατί απλούστατα όλοι οι μεγάλοι μας ήρωες, ποιητές, διανοούμενοι, επιστήμονες, πολιτικοί, υπήρξαν «λαϊκοί» ανεξάρτητα από τις λογής λογής κάθετες διαιρέσεις, εδώ και καιρό το λαϊκό, που στη χώρα μας ταυτίζεται με το ελληνικό, νικήθηκε κατά κράτος σε όλους τους τομείς της εθνικής μας ζωής. Εδώ και καιρό κατόρθωσε να επικρατήσει ολοκληρωτικά η άρνηση, τρομοκρατώντας και ξεγελώντας τους πολλούς και αφελείς, κρυμμένη πίσω από τον ψεύτικο μανδύα μιας δήθεν προοδευτικότητας, που έχει στην πραγματικότητα τόση σχέση με την πρόοδο όση μια γάτα με ένα λιοντάρι.

Μίκης Θεοδωράκης, Καθημερινή, Κυριακή 25-3-2007

	1. 29-05-2007 14:41
	ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ; "ΑΥΤΟΣ Ο ΛΑΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ" ΕΙΧΕ ΔΗΛΩΣΕΙ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΩΣ Ο ΜΙΚΗΣ. ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟ, ΔΕ ΔΕΧΟΜΑΙ ΚΑΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΑΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΥΡΙΟ...  Ενας οπαδός της (διεθνιστικής και αντισταλινικής / αντιεθνικιστικής) "Σχολής της Αλλης Οχθης" (όπως την αντιλαμβάνεται ο Μίκης)

ΒΑΓΓΕΛΗΣ

	2. 29-05-2007 21:48
	Το εθνικό, το δημοκρατικό, το κοινωνικό (για το σχόλιο του ΒΑΓΓΕΛΗ) Ώπα μεγάλε, χαλάρωσε...  Δηλαδή «πριν» απ’ αυτό δεχόσουν κουβέντα μαζύ του; Δεν νομίζω... Οι ρίζες της ηττημένης σκέψης μέσα στην αριστερά είναι πολύ παληότερες και σοβαρότερες από μια οποιαδήποτε πρόσφατη δήλωση. Παληότερες ίσως και από τη γενιά σου...  Ας σοβαρευτούμε. Κι ας σκεφτούμε: Υπάρχει διάκριση μεταξύ πατριωτισμού και εθνικισμού; Το εθνικό αίσθημα είναι «εκ φύσεως» αντιδραστικό και «αστική φενάκη»; Πώς και γιατί τα κινήματα των λαών όταν βγαίνουν στο προσκήνιο της ιστορίας (όταν γίνονται λαοί «για τον εαυτό τους») διατυπώνουν μία συνείδηση και μία θέληση ΕΝ ΤΑΥΤΩ (δηλαδή: ταυτόχρονα και αξεδιάλυτα) εθνική-δημοκρατική-κοινωνική; Είχε φενακισμένη συνείδηση το ΕΑΜ («ώ πατρίδα μου γλυκειά!»); Είχαν φενακισμένη συνείδηση οι κομμουνάροι της Κομμούνας του Παρισιού που τραγούδαγαν τη Μασσαλιώτιδα στα οδοφράγματα; Οι εθελοντές του Βαλμύ που φώναζαν «Ζήτω το έθνος!» απέναντι στους Πρώσσους; Ο λαός της Νικαράγουα; Οι Παλαιστίνιοι; Οι Ιρακινοί; Ο Τσάβες προστατεύει τον «τοπικό καπιταλισμό»; Για τους λαούς της Ευρώπης υπάρχει σήμερα ζήτημα ανεξαρτησίας και αυτοκαθορισμού;  Ας σοβαρευτούμε: Αντίπαλος δεν είναι μόνο ο υπεραναπληρωτικός εθνικισμός. Είναι κι ο ανεπίγνωστος κοσμοπολιτισμός, δεξιάς ή αριστερής κοπής: το άτομο –μόνο του- απέναντι στο παγκόσμιο πρόβλημα. Ερήμην της ιστορίας του. Ερήμην των πολυσθενών συλλογικών του αναφορών. Με τη συνείδησή του. Οι Χειρουργοί της Ιστορίας θα επέμβουν σ'αυτήν, θα αφαιρέσουν ό,τι είναι «κακό» και «ψευδές» και θα εμφυτεύσουν το «καλό» και το «αληθές»...  Ας σοβαρευτούμε: «Σταλινικό» είναι, για το θέμα μας, να μην ξεχωρίζεις το λαϊκό από το κρατικό, να μην κατανοείς το βάθος της συλλογικής ψυχικής ζωής (δηλαδή την κίνησή της και την αντίφασή της), να χλευάζεις το αίτημα για μία ταυτότητα μέσα από τη διαφορά (που είναι αίτημα ελευθερίας-απελευθέρωσης) με βάση μια ομογενοποιητική θεωρία για κάποια "καθαρή" ταξική πάλη.  Ας σοβαρευτούμε: Είναι η μοίρα της ηττημένης αριστεράς να βρίσκει πάντα έναν «σοβαρό» λόγο για να πιάνει μια όχθη, και να πετροβολάει το ποτάμι που περνάει πάντα παραδίπλα της, πάντα λιγο πιο κει. Και πάντα λίγο-πολύ ερήμην της...  Ας σοβαρευτούμε: Ένας ορισμένος συγχυτικός αντιπατριωτισμός της αριστεράς είναι κατανοητός, μετά από τόσες λαθροχειρίες και εθνικιστικές αθλιότητες του «κράτους της Δεξιάς». Καιρός όμως είναι να δούμε τις ανεπάρκειες και τής «από δώ μεριάς» . Η αριστερά που φτύνει την ιστορία (και την ιστορία της) δεν έχει τύχη.  Ας σοβαρευτούμε. Κι ας σκεφτούμε: Πώς τίθεται σήμερα η διαπλοκή του εθνικού, του δημοκρατικού και του κοινωνικού ζητήματος; Πώς το παγκόσμιο ανα-συνθέτει την ενότητά τους αναπαράγοντας συνάμα τις αντιφάσεις τους; Ποιές είναι σήμερα οι νέες μορφές και τα νέα περιεχόμενα αυτών των αντιφάσεων; Πώς τίθεται σήμερα το προβάδισμα του κοινωνικού πάνω στους άλλους δύο όρους; Και είναι προβάδισμα «θεωρητικό» ή «ιστορικό»; Ας σκεφτούμε. Κι ας σκεφτούμε επιτέλους γιατί η αριστερά της βιομηχανικής εποχής ηττήθηκε...

ΓΙΑΝΝΗΣ Φ. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ