ΠΕΡΑ ΑΠ' ΤΟ ΑΝΤΙ-ΜΝΗΜΟΝΙΟ
(Δημοσίευση: 24 Νοεμβρίου 2010) Τὸ κυριότερο στήριγμα τῆς κυβερνητικῆς πολιτικῆς παραμένει ὁ μῦθος τῶν δῆθεν προτάσεων καὶ ἀντιστάσεων, μὲ κορύφωση τὴν ἀντι-μνημονιακὴ φιλολογία καὶ τὴν μέσω αὐτῆς ἀκινητοποίηση τῆς κοινωνίας. Ἀνατομία τῶν ἀδιεξόδων τοῦ τυφλοῦ ἀντι-Μνημονιακοῦ μετωπισμοῦ καὶ τοῦ ἐγκλωβιστικοῦ διλήμματος "ἢ Μνημόνιο, ἢ ἀντι-Μνημόνιο".
Περιεχόμενα τοῦ ἄρθρου:
...Το αρθρο αυτό συνοψιζει βασικα ζητηματα της οικονομικης και πολιτικης κρίσης, που ηδη εχουν αναπτυχθει αναλυτικα σε προηγουμενη αρθρογραφια, ενώ συνδεει με την προβληματικη αυτή με κεντρικα ζητηματα της επικαιροτητας με την ελπιδα ότι συμβαλλει σε αναγκαιους προσανατολισμους.
1. Η καρδιά
της οικονομικής κρίσης
Δε μπορουμε να κατανοησουμε την κρίση, ουτε να σκεφθουμε πολιτικα τη διεξοδο, παραμενοντας αιχμαλωτοι των φυλλαδων και των καναλιων, αρκουμενοι σ' ότι μας φαινεται προφανες ή αναμασωντας συνθηματα-καταρες. Η κρίση είναι μαθημα για καθηγητες και πολιτικους, μα κυριως για την κοινωνια που με ολες τις δυσκολιες, οφειλει βηματα αυτο-κατανοησης. Μιας αυτο-κατανοησης που η μεγαλυτερη δυσκολια κι ευκολία της, είναι πως αποτελει η ίδια αυτή η αυτο-κατανόηση, αντικειμενο μαχης και συγκλισης, απεναντι στη συσκοτιση και το διχασμο.
Η οικονομικη κρίση διεθνως, οφειλεται, κατά βαση, στη «δομικη» αδυναμια διαρκους κερδοφοριας του κεφαλαιου, μιας κερδοφοριας που αποτελει και τον απαραιτητο ορο για να παραμενει ζωντανη η οικονομια (αλλά και η κοινωνια), στο φιλελεύθερο-καπιταλιστικο συστημα. Η αδυναμια αυτή ενυπαρχει δομικά στο κεφαλαιοκρατικο συστημα, οπου η αγοραστικη δυναμη των εργαζομενων αποτελει παντα μονο ένα μερος της παραγομενης «αξιας» αφου ένα άλλο, μικρο ή μεγαλο, έχει κρατηθει για να αντιπροσωπευσει το «κερδος». Το κερδος όμως γινεται πραγματικο μονο μεσα στην αγορα, οπου όμως έχει να αντιμετωπισει τον δολοφονικο εαυτο του. Καταρχην, η αγοραστικη δυναμη των εργαζομενων αδυνατει ως μερος να απορροφησει το ολον, επισειοντας παντα τον κινδυνο τα κερδη να παραμεινουν σκουριασμενα απουλητα υλικα. Σε κανονικες συνθηκες, το πλεονασμα αυτό παραγωγης, το κερδος, δεν αφηνεται να σκουριασει παρα ανταλλασσεται μεταξυ επιχειρηματιων και σε μεγαλο βαθμο επανεπενδυεται ως ορος για την επιβιωση στον ανταγωνισμο. Η επανεπενδυση όμως αυτή, η συσσωρευση του κεφαλαιου, στο συνολο της οικονομιας μειωνει σιγα-σιγα τα ποσοστα κερδους, που δεν ακολουθουν αναλογικα τους ρυθμους της επενδυσης αλλά εξαρτωνται κυριως απ' το κρατημενο απ' τους μισθους «κερδος» (υπεραξια, πλεονασμα παραγωγης ή εργασιας). Υπαρχει μ' αλλα λογια στην ίδια την καρδια του συστήματος ενας δομικος κομπος που μπορει να περιγραφει με τη φραση «το κερδος εμποδιζει το κερδος», και που οδηγει σε αναστολη των επενδυσεων (υφεση) και τελικα σε κρίση.
Τον κομπο αυτό και τις ιδιαιτερες και κρισιμες πλευρες του, κυριως δε τη βασικη του που αφορα τη διαχειριση των ανθρωπων, εχουν σαν αντικειμενο οι οικονομικες θεωρίες, οι οικονομικες πολιτικες, αλλά κι ολοκληρη η κυριαρχη πολιτικη του συστήματος.
Η εσωτερικη αυτή παθογενεια του συστήματος, η προοδευτικη μειωση κερδων, κορυφωνεται περιοδικα ανα μερικες δεκαετιες, επιβαλλοντας μια «δημιουργικη καταστροφη», δηλ. μαζικο ξεκαθαρισμα των πιο αδυναμων επιχειρησεων αλλά και των «κατακτησεων» των εργαζομενων, (ουσιαστικων ή και καταχρηστικων, σε ορισμενα εξαγορασμενα-προνομιουχα τμηματα τους) κι επιτρεποντας μεσα απ' την «εξυγιανση» κι «αναδιαρθρωση» αυτή, νέο κερδοφορικο κυκλο.
Στην ολη διαδικασια ρολο-κλειδι εχουν 2 εσωτερικες «συγκρουσεις» του συστήματος, οι οποιες διαπλεκονται και συνδιαμορφωνουν τη διαδικασια αυτή.
Η μια αφορα τον φυσικο εσωτερικο «ανταγωνισμο» του κεφαλαιου, που διαρκως ασίγαστος, μεσα ή περα από διαφορες ρυθμισεις και παραλλαγες, επιβαλλει την επανεπενδυση-συσσωρευση που αποτελει παντα ένα δικοπο μαχαιρι. Απ' τη μια, παραγει χρησιμα κι ολο πιο συγχρονα για τη ζωη προϊοντα, θεσεις εργασιας, καθως και κερδη «χωριστης επιβιωσης» στις πιο ανταγωνιστικες (επανεπενδυουσες και καινοτομες) επιχειρησεις. Απ' την άλλη παραγει αντικοινωνικα προϊοντα- παραπροϊοντα κι αντικοινωνικο τροπο ζωης (πχ. αχρηστα καταναλωτικα, περιβαλλοντικη καταστροφη, αλλοτριωση κι αποβλακωση, ατομικισμο, διαλυση σχεσεων, ψυχοπαθειες, κτλ), θεσεις ανεργιας, αλλά και διαρκη ταση μειωσης στα ολικα κερδη του συστηματος (στο μεσο ποσοστο κερδους), δηλ. δημιουργια κρισεων.
Η Αλλη συγκρουση αφορα τον ανταγωνισμο εργαζομενων και κεφαλαιου, που διαρκως ασιγαστος, περα από διαφορες ρυθμισεις και παραλλαγες, επιβαλλει μια ορισμενη διανομη του ολου κοινωνικου προιοντος σε δυο μερη, που μπορουμε να τα ονομασουμε «μεσο μισθο» και «μεσο κερδος». [ Μαλιστα, μπορουμε στο «μεσο μισθο» να ενσωματωσουμε όχι μονο τις αμεσες χρηματικες αμοιβες, αλλά και τον «κοινωνικο μισθο» και τις γενικοτερες βιοτικες (περιβαλλοντικες, πολιτισμικες κτλ) επιπτωσεις με θετικο ή αρνητικο πρόσημο, ο,τιδηποτε αποτελει το «βιο» στις συνθηκες της κοινωνιας του «κερδους» ]. Γενικα η αυξηση του «μεσου μισθου» ενισχυει την ταση δημιουργιας κρίσης, ενώ η μειωσή του (ειτε ευθεια ειτε εμμεση, δηλ. μεσω πληθωρισμου, απολυσεων, ανεργιας κτλ) ανακοπτει την ταση κρίσης ή για να το πουμε αλλοιως οι «μισθοι» και τα «κερδη» λειτουργουν αντιρροπα ως προς την κρίση. Γενικα ο «μισθος» (η «αμοιβη» της αλλοτριωμενης εργασιας σ' ολες τις βιοτικες της παραμετρους-επιπτωσεις) μειούμενος για τη διάσωση του (αναγκαιου) κερδους, εξωθει (όχι μηχανικα ή στενα μισθολογικα αλλά πολυπλευρα ανθρωπινα) σε πιεσεις αναδιανομης-επιβιωσης, ενώ στο βαθμο που το πετυχαινει γινεται παραγοντας κρίσης.
Το ασυμβατο μεταξυ «μισθου» και «κερδους», δηλ. η δομικη συγκρουση τους, είναι βασικη στον καπιταλισμο (ως συγκυριακη παραγωγικη εκφραση του ιστορικου ανθρωπινου ελλείμματος στην αντιστοιχη περιοδο), όχι με τη στενη εννοια της διεκδικησης μεριδιων ή «της προτεραιότητας των οικονομικων», αλλά γιατι ο τροπος που διεξαγεται (ή δεν διεξαγεται), δηλ. ο ανθρωπινος παραγοντας παντα σε στενη σχεση με την ανω «οικονομικη λειτουργια», καθοριζει την πορεια των κοινωνικων πραγματων και εν πολλοις και την ανθρωπινη πραγμάτωση. Το ασυμβατο αυτό συνιστα μια πραγματικοτητα, η δομικη αυτή συγκρουση ενυπαρχει στη ζωη μας, ανεξαρτητα απ' την τρεχουσα γνωμη μας που τυχον είναι άλλη, αλλά και σε συναρτηση με την ολη συνειδησή μας που στηριζει ή συγκρουεται με την πραγματικοτητα αυτή. Η εγωϊστικη-απολιτίκ παρακαμψη της πραγματικότητας αυτης σε οποιαδηποτε εκδοχη ακοινωνησιας κι αλλοτριωσης, ο εκφυλισμος της σε συνδικαλιστικο και προοδευτικο ατομικιστικο διακαιωματισμο, η μεταλλαξή της σε αντιληψεις και πρακτικές στασιμης συναινεσης, η ακυρωσή της μεσα στα αριστερα αναμασηματα κι τα αν-υποκειμενικα αδιέξοδα, είναι τροποι συμμετοχης σ' αυτή τη συγκρουση, όπως και αλλοι πιο διεξοδοι που η κοινωνια αναζητα. Η συγκρουση αυτή αλλωστε, είναι το αντικειμενο ολοκληρης της συστημικης πολιτικης, που δεν εξαντλειται στη στενη διανομη μεριδιων, αλλά αφορα τη χειραγωγηση του τροπου που οι ανθρωποι αντιμετωπιζουν (ιδεολογικα και πρακτικα) τη συγκρουση αυτή. Χωρις την κατανοηση αυτου του κεντρικου σημειου, χωρις την επανατροφοδοτηση της κατανοησης αυτης σε κάθε σχετικο ερεθισμα και σε κάθε ευκαιρια, είναι αδυνατη η κατανοηση των ειδικοτερων κοινωνικοπολιτικων ζητηματων.
Η ανω δομικη συγκρουση στον παραγωγικο τομεα (την πραγματικη οικονομια), εκδηλωνεται παντα συνθετα, εμπλεκοντας κι αλλους τομεις του ή οψεις του οικονομικου συστήματος, όπως ο εμπορικος (στο καθαρα ανταλλακτικο - μη παραγωγικο μεγαλο ποσοστο του), ο χρηματοπιστωτικος, ο δημοσιονομικος, ο διαρθρωτικος κτλ. Συχνα αποκαλυπτει ή επεκτεινεται σε πολιτικη κρίση κι ακομα αποκαλυπτει γενικοτερη πολιτισμικη-κοινωνικη κρίση. Ακριβως η πολυμορφη αυτή εκδηλωση δινει μια ευκαιρια στο συστημα να συσκοτισει τα πραγματα, να κατευθυνει τις κοινωνικες κατανοησεις και να ενταξει τις κοινωνικες αντιδρασεις στην ανα-παραγωγη του. Δινει όμως και στην κοινωνια την ευκαιρια να κανει βηματα κατανοησης κι αναλογου προσανατολισμου. Ετσι, εχουμε κι εδώ μια μορφη της ανω συγκρουσης.
2. Οι δύο φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές
Η ανω πολυμορφια στην εκδηλωση της κρίσης (οπως ολων των κοινωνικων φαινομενων) συνδεεται με το γεγονος ότι οι οψεις της κοινωνιας (οικονομια, πολιτικη κτλ) δεν είναι ασυνδετες μεταξυ τους, δεν υπαρχει πχ. «καθαρη οικονομια», παρα μονο σχετικα αυτονομη, ενώ οι αντιστοιχες θεωρητικες «ματιες» (και οι δοκιμες στο πετσί μας) προσπαθουν να συλλαβουν την ενότητα και το χώρια των πραγματων, το τωρα και το αυριό τους, το εναντιον μας και το για μας. Ετσι η οικονομια και οι αντιφασεις της, ως ανω, δεν λειτουργουν εν απουσια πολιτικης καθως και ειδικοτερης οικονομικης πολιτικης. Ας δουμε την ουσια αυτης της πολιτικης ξεκινωντας από ένα βασικο σημειο στο οποιο συναντα την οικονομια και τις αντιφασεις της.
Η ταση δημιουργιας κρίσης αλλά και η ανακοπη της, ως ανω, εξαρτωνται κι απ' τη δυνατοτητα του ολου συστήματος (δηλ. όχι μονο του οικονομικου αλλά ολοκληρου του οικονομοπολιτικου) να αναζητησει τη διατηρηση ή και την αυξηση «μισθου» και «κερδους», σε συναινετικη αναζητηση-αξιοποιηση νεων πιο παραγωγικων τεχνολογιων κι εργασιακων ορων, τετοιων που διαρκως να υπερκαλυπτουν τη φυσιολογικη μειωση της κερδοφοριας στην πορεια της κεφαλαιακης συσσωρευσης. Στη διαδικασια μαλιστα αυτή (= συναινετικη-τεχνολογικη δημιουργια σχετικης υπεραξιας) η αυξηση / μειωση του «μεσου μισθου» παυει να λειτουργει αντιστοιχα ως γκαζι / φρενο στη δημιουργια κρίσης μεχρι σημειου που σ' ορισμενες συγκυριες (μεγαλης μετακαταστροφικης ανοικοδομησης και μεγαλων τεχνολογικων καινοτομιων) η αυξηση / μειωση αυτή λειτουργει αντιστροφα απ' ότι συνηθως, δηλ. η αυξηση μισθων λειτουργει ομορροπα με την κερδοφορια. Επειδη όμως ακριβως, τοσο ο πειθαναγκασμος σε συναινεση οσο και η τεχνολογικη προοδος, συγκυριακα και μονον υπερκαλυπτουν την βιοτικη πιεση του συστήματος στην κοινωνια κι αδυνατουν να χειραγωγησουν πληρως την κοινωνικη συνειδηση, η κυρια πλευρα στη σχεση κεφαλαιου - κοινωνιας είναι συγκρουσιακη. Στο συγκρουσιακο αυτό πλαισιο, μισθοι και κερδη συναγωνιζονται ως παραγοντες των κρισεων, συμφωνα με τα παραπανω, ενώ φυσικα το ζητουμενο είναι επισης διαφοροποιημενο μεσα στην κοινωνια. Για το συστημα, στοχος είναι το ξεπερασμα της κρίσης σε ένα ακομα παρομοιο κυκλο - τροπο ζωης και διανομης, για δε την κοινωνια στοχος η αξιοποιηση της κρίσης για το ξεπερασμα του αντι-ανθρωπινου συστήματος. Αυτό, όταν η κοινωνια έχει πραγματι ένα ανθρωπινο και ρεαλιστικο ταυτοχρονα ονειρο, κι όχι όταν εξαντλειται σε συνθηματα-καταρες κατά των «υπευθυνων» ή σε διεκδικησεις που βρισκονται πισω (και κοντρα) απο ωριμα πολιτικα επιδικα ή σε σοβιετοειδη ονειρα-εφιαλτες.
Η κινηση και διευθετηση των ανω δομικων αντιφασεων του συστήματος επιδιωκεται με δυο στρατηγικες, συμπληρωματικες κι εναλλασσομενες στο ενιαιο φιλελεύθερο πλαισιο.
Η μια αφορα «την παρεμβατικη φυγη προς τα μπρος», τη γεωμετρικη δηλ. υπερκερδοφορια-υπερμισθοδοσια (με πολυμορφη κρατικη παρεμβαση), τετοια που να επιτρεπει στο πλαστα ενισχυμενο «μεριδιο των μισθων», δηλ. στην ολικη αγοραστικη δυναμη, να απορροφα «το ολον της παραγωγης». Η κεϋνσιανη-κεντροαριστερη στρατηγικη αυτή, επικαλειται το πλεονεκτημα ότι εξασφαλιζει κοινωνικη ειρηνη και προοδο, τουλαχιστον για καποια χρόνια πριν βουλιαξει στα χρεη, αφου ετσι κι αλλοιως «μακροπροθεσμα ειμαστε ολοι νεκροι». Παραδειγμα εδώ αποτελει η οικονομικη πολιτικη της δεκαετιας του 80 και οι μετεπειτα αποληξεις της, οπου μια (λεοντια) αναδιανομη τιναξε το δημοσιο χρεος από 30% σε 75 % κι ακολουθα στο 100 % του ΑΕΠ, με αμεσο οριζοντα πλέον το 150%.
Η Αλλη αφορα την «εξυγιανση-αυτορρυθμιση», τον χωρις κρατικη οικονομικη παρεμβαση αγοραιο ανταγωνισμο (μεταξυ επιχειρησεων, αλλά και μεταξυ επιχειρησεων κι εργαζομενων), ο οποιος και αφ' ενός εξισορροπει μισθους και κερδη, κι αφ' ετερου διευρυνει και τα δύο, επιτρεποντας την επιβιωση μονο στις ανταγωνιστικες επιχειρησεις, δηλ. σ' αυτές οι οποιες ανα-βαθμιζουν κι αντεχουν το τοπιο οπου «το μεριδιο των μισθων» απορροφα «το ολον της παραγωγης». Η νεοφιλελευθερη-κεντροδεξια στρατηγικη αυτή, επικαλειται το πλεονεκτημα ότι εξασφαλιζει απαλλαγη απ' τον παρασιτισμο και την κρατικη διαφθορα καθως και πραγματικη οικονομικη προοδο, τουλαχιστον για τους παραγωγικους, αφου ετσι κι αλλοιως «η καταστροφη των ανικανων είναι δημιουργικη». Παραδειγμα εδώ αποτελει η τωρινη «εξυγιανση», το μονοδρομο συστημικο νοικοκυρεμα, το στεγνο καθαρισμα που ακολουθει την κεϋνσιανή «αναπτυξη».
Η μερικοτητα και η (αλληλο)διαψευση των αντι-κοινωνικων πολιτικων αυτων που αφετηρια και στοχος τους είναι η ακριβως η συντηρηση κι αναπαραγωγη του συστήματος, (αποτελωντας ετσι και διαψευση της φιλελευθερου «τελους της ιστοριας») αντιμετωπιζεται κυριως με την εναλλαγη τους - καθεμια υπηρετει για λιγα χρονια το συστημα μεχρι να ναυαγησει, οποτε ακολουθει η άλλη - και την εναλλαγη αντιστοιχων κυβερνησεων ΚΔ-ΚΑ. Η διαφορετική περιοδος ωστοσο οικονομικου κι εκλογικου κυκλου, κι άλλες συγκυριακες ιδιομορφιες, συχνα αναμιγνυουν ή αντιστρεφουν τους ρολους - η παρεμβατικη ΚΔ και η νεοφιλελευθερη ΚΑ δεν αποτελουν πια εκλπληξη. Και παλι όμως, τα αδιεξοδα των 2 φιλελευθερων παραλλαγων, οδηγουν στην αναγκη διαφορων ενδιαμεσων συνταγων (διαφορων μιγματων «νοικοκυριου» κι «αναπτυξης») εν μεσω διαφωνιων κι αλληλοκαταγγελιων, μεχρι κι αυτά να διαψευσθουν.
3. Αερο-καπιταλισμός και Δημοσιονομική Κρίση
Η ως ανω βασικη οψη της κρίσης, απαραιτητη για την κατανόησή της, δεν είναι η μοναδικη, αφου στην κρίση εμπλεκονται και δευτερευουσες διαδικασιες. Οι σπαταλες των γκολντεν μποϋς που διαχειριζονται το πολυπλοκο συστημα χειραγωγησης των ανθρωπων, η αναγκαστικη πολιτικη υπερδανεισμου που ακολουθουν οι τραπεζες προσπαθωντας να αποφυγουν την κρίση, η πολιτικη υποδανεισμου που ακολουθουν αμεσως μετα, καθως κι άλλες παθολογιες που εκδηλωνονται στη «μη πραγματικη οικονομια», εμπλεκονται εντονα στην κρίση, σε καμμια περιπτωση όμως δεν αποτελουν αιτίες της. Οι αιτιες της κρίσης βρισκονται στην πραγματικη οικονομια και την εκει ανταγωνιστικοτητα, απ' οπου και μεταφερονται στις περαν αυτης περιοχες (χρηματοπιστωτικες, δημοσιονομικες κτλ), για να εκδηλωθουν ισως πρωτα εκει ή και να ενισχυθουν από εκει, και κυριως για να επιτρεψουν στους συστημικους παπαγαλους να πλαστογραφησουν την κατασταση και να συγκαλυψουν το πραγματικο προβλημα.
Βασικη διαδικασια αυτου του τυπου, στο χωρο της μη πραγματικης οικονομιας είναι η χρηματιστηριακη αεροκερδοφορια και κυριως ο τζογος των χρηματαγορων, ο μη παραγωγικος «καπιταλισμος του καζινο». Προκειται για ένα συνδυασμο προεξοφλησης μελλοντικων παραγωγικων κερδων και τοκογλυφιας, μεσα στις περιπλοκες διαδικασιες των χρηματαγορων. Καθαυτος ο αεροτζογος δεν αποτελει σοβαρο παραγοντα οικονομικης κρίσης, παρ' ότι λογω του μεγαλου ογκου των διακινουμενων εδώ κεφαλαιων, εντεινει τις παραγωγικες ανισορροπιες του συστήματος. Κατά καποιο τροπο τα αεροκερδη μοιαζουν με τα τραπεζικα υπερκερδη που εξακολουθουν να πραγματοποιουνται σε υστερηση φασης απ' την παραγωγικη δυσπραγια, πριν κι αυτά εξαναγκαστουν σε περιστολη, κι ασχετα απ' το ότι μπορει να συνοδευουν παρασιτικα-απομυζητικα την παραγωγικη κατιουσα.
Εκει που ο τζογος των χρηματαγορων αποκτα κρισιμο ρολο, είναι η εμπλοκη του στα δημοσιονομικα των χωρών. Εδώ ο υπερδανεισμος και η αιχμαλωσια των δημοσιων οικονομικων ολοκληρων χωρών, ακολουθει ένα φαυλο κυκλο υπερχρεωσης την οποία ακολουθει νεα πιο μεγαλη υπερχρεωση για την εξοφληση των δανεικων κ.ο.κ. Εδώ επισης η ανα-τζογαριζομενη τοκογλυφια, ακολουθει ένα φαυλο κυκλο φημων καταρρευσης, ακόλουθης εκτιναξης επιτοκιων κι ασφαλιστρων, βηματων πραγματικης καταρρευσης στη συνεχεια, κ.ο.κ. Ετσι όλα αυτά εξελισσονται σε πολιτικη αιχμαλωσια των κυβερνησεων αλλά και σε γενικη οικονομικη κρίση που ξεπερνα την ειδικη δημοσιονομικη κριση, ακριβως μεσα απ' τις ασφυκτικες φορολογικες και χρηματοδοτικες πολιτικες που επιβαλλει.
Η χρεωστικη αιχμαλωσια διαφορων χωρων, έχει χρησιμοποιηθει ως γεωπολιτικο οπλο, καθως κι ως μεσο αρπαγης του εθνικου τους πλουτου - με τον ιδιο τροπο υποθηκευαν κι αρπαζαν τις μικροπεριουσιες των φτωχων νοικοκυριων οι τοκογλυφοι παλιοτερα. Το κυριο όμως θεμα δεν είναι εδώ η καταγγελια των διεθνων αερο-τοκογλυφικων ομιλων, αλλά η αποκαλυψη της εγχωριας κρατικης συνέργιας, ακριβως γιατι αυτος είναι ο κρικος της αναταξης των πραγματων. Η καταγγελια του «κλεπτοκρατικου καπιταλισμου» έχει κι αυτή την αξια της, την χανει όμως όταν αναγουμε εκει την πρακτικη απαντηση κατά τη λογικη του Τραγκα.
Ιδιαιτερη ωστοσο αξια έχει η τοκογλυφικη πρακτικη, όταν συνδεεται ειδικοτερα με γεωπολιτικα κι αρπακτικα σχεδια, όχι για να επανελθουμε πιο εντονα στις καταρες εναντιον της, αλλ' ακριβως γιατι αποκαλυπτει ορισμενες πλευρες των σχεδιων αυτων, μαζι κι εγχωριες συνέργιες. Ακριβως στο σημειο αυτό ο Μικης επιμενει ότι στη χωρα μας παιχθηκε ένα σκοτεινο και καταστροφικο παιχνιδι από νεοταξικα κεντρα αλλά με εγχωριους συνεργους. Η πτωχευση, αιχμαλωσια, λεηλασια και διαλυση ακομα της χωρας, ισως πραγματι να αποτελεσε αντικειμενο καποιου τετοιου σχεδιου, εστω αξιοποιητικου της εγχωριας αρπακτικης πολιτικης. Σε κάθε περιπτωση η εξωχωρια υπογεια και συστηματικη υπονομευση της «κεντρόφυγης» τασης κι ωρίμασης στη χωρα, είναι ορατη από χρονια, σ' οποιον θελει να δει. Αν όμως ο Μικης έχει δικιο για την εκταση και το βαθος του νεοταξικου σχεδιου, η ως τωρα ευρωπαϊκη πολιτικη, οι ειδικοτερες αντιδρασεις του γαλλογερμανικου διευθυντηριου και ο κινδυνος ευρωπαϊκης αποσταθεροποιησης από μια τετοια εξέλιξη, αποκλείουν την ευρωπαϊκη προελευση ενός τετοιου σχεδιου. Αλλωστε η Ελλαδα ως πολιτισμικο και γεωστρατηγικο εμποδιο στα νεοταξικα σχεδια ηταν από χρονια στο στόχαστρο του βαθεως αμερικανικου διευθυντηριου.
Κι ενώ οι επισημανσεις του Μικη είναι προσανατολιστικες, οι αεροκαπιταλιστικες επικεντρωσεις είναι αποπροσανατολιστικες, κι αυτά σημαινουν ότι οι μεν αληθευουν εν κοινωνια οι δε ού, ανεξαρτητα απ' τα πραγματολογικα τους στοιχεια. Η κυρια πλευρα του υπερδανεισμου και της τοκογλυφικης παγιδευσης, δεν αφορα τις μηχανές του Σόρος, αλλά τις ενταυθα μηχανές αρπαγης κι αυτοχειριασμου. Κι αυτές αφορουν τη μαραζιαρα παραγωγη-εργασια-καθημερινοτητά μας, που μονο με συνεχείς ορούς δανείων επιζει, καθως και το παχυ φακελακι του κομπογιαννιτη βιοτικου εκπροσωπου μας, του πολιτικου μας βιο-κλεπτο-συστήματος. Βεβαια, δεν τα φαγαμε μαζι, με τον τρόπο που ξεχρεωνεται τη δική του κύρια εύθυνη το πάγκαλο σύστημά μας, πλην οι χοντραδες αυτές εχουν και το αντίκρυσμά τους. Η κοινωνία (σε διαβαθμιση ασφαλως επίγνωσης, συναλλαγης και συναινεσης) στηριξε τον υπερχρεωστικο κατηφορό της, με ψηφους, συνθηματα, αναθεματα στις αιρετικές παραφωνίες, ψευτο-προοδευτικες πρακτικές, με κάθε ειδους αυτοχειριασμους. Το «δεν ηξερα» που η κοινωνια ψελιζει μπροστα στο θολό καθρεφτη της, δεν είναι αληθεια, είναι η ηχω του παπανδρεϊκου ψέματος, ο παπανδρεϊκος εαυτός της ο απατηλος. Η αληθεια είναι ότι «με ξεγελασε ο οφις - παρε μωρή ένα μήλο» και η αληθεια είναι επισης πως «ολο κι εβλεπα την κατηφόρα, μα ενας λόγος παραπανω για το ο σωζων εαυτον σωθητω, τι να ‘κανα στο κατω-κατω ;». Αυτή η αλήθεια όμως οδηγει καπου αναμεσα σε εγκληματικη αμελεια και συναυτουργια με ενδεχομενο δολο (= κανω το τακλινγκ και η ζημια δική σου = κοκκινη καρτα) με κατά περιπτωση ελαφρυντικα, μα δεν οδηγει σε αθωωση, πραγμα που σημαινει ότι εδώ υπαρχει αντικειμενο κοινωνικης μετανοιας, δηλ. μη αυτο-δικαιωσης αλλ' αυτο-διδαχής (= αλληλομαθητειας) και μονο ετσι αυτο-δικαίωσης.
Η ευρωπαϊκη επεμβαση (στο πλαισιο του ΣΣΑ και της ευρωπαϊκης αυτοσυντηρησης στο διεθνή ανταγωνισμο), στα καταστροφικα ελληνικα (κι όχι μονο) δημοσιονομικα ηταν με μια εννοια καθυστερημενη. Οι ευρωπαϊκες θεσμικες αγκυλωσεις, το γενικο υπερχρεωστικο κεκτημενο ανα τον κοσμο και την ευρωπη, οι τοκογλυφικες επιρροες στις ευρωπαϊκες ηγεσιες, οι αναμενομενες αντιδρασεις κι ακυρωσεις στην ειδικοτερη περιοδο, τα γενικοτερα ελλειπη αντανακλαστικα που καταδειχτηκαν κι απεναντι στη διεθνή κρίση, και τελος οι προτεραιοτητες που η τελευταια εθεσε, οδηγησαν στην καθυστερηση αυτή. Όταν όμως εγινε φανερος ο κινδυνος καταρρευσης όχι μονο της ελληνικης οικονομιας μα και της ευρωζωνης και ισως της ΕΕ, η ευρωπαϊκη επεμβαση υπηρξε αποφασιστικη. Απ' τη χωρα απαιτηθηκε δημοσιονομικη εξυγιανση αλλά και διαρθρωτικες μεταρρυθμισεις ώστε το κρατος να απαλλαγει συντομα απ' το τερατωδες ετησιο παθητικο. Ωστοσο οι υποχρεωσεις απ' το σωρευμενο τεραστιο χρεος και τα αδεια ταμεια επεβαλλαν αμεση στηριξη, ιδιως όταν τα αναγκαια δανεια απ' τις αγορες εγιναν απροσιτα και η πτωχευση της χωρας αντικειμενο τζογου απ' τους κερδοσκοπους, λογω ολιγωριας, καθυστερησεων, και μικροπολιτικων παιχνιδιων από τον ΓΠ.
Ο ΓΠ ηξερε απ' τις αρχες του 2009 τη δημοσιονομικη κατασταση, ενημερωμενος απ' τον Γιουνκερ του Γιουρογκρουπ, τον Προβοπουλο, τον Παπαδημο κ.α. κι εψευδετο ετσι όταν ελεγε ότι «λεφτα υπαρχουν». Κι εψευδετο διοτι ηθελε πασει θυσια την κυβερνηση, πιεζοντας μαλιστα απ' την ανοιξη για εκλογες, ξεροντας ότι ο Κ.Κ. ειχε προγραφεί, κι ότι σε κάθε περιπτωση μονο καθυστερηση εκπροσωπουσε πλέον. Και ειχε προγραφεί αφου (περαν των αμερικανικων σχεδιων) η σκευωρια του βατοπεδιου, το εσωτερικο ΝΔ ανταρτικο κι ο μιντιακος πολεμος ηταν σε πληρη εξελιξη, ενώ ο ιδιος ο ΚΚ υπο τα καταιγιστικα πυρα του ιδιου του ΓΠ (και ολης της αντιπολιτευσης), αδυνατουσε απολυτως να λαβει δυσκολα ανατακτικα μετρα, χωρις αντιστοιχη κοινωνικη στηριξη κι εκλογικη εντολη. [ Μπορουμε με την ευκαιρια να διακρινουμε εδώ στην ειδικη συγκυρια των εκλογων του 2009, να εκφραζονται να συγκρουονται αλλά και να «συνεργαζονται» τα «φυσικα» χαρ/κα ΚΔ & ΚΑ, δηλ. η ειλικρινεια-φρενο, η νουνεχης στασιμοτητα της ΚΔ & το ψεμα-γκαζι, η τυχωδιοκτικη φυγη προς τα μπρος της ΚΑ, δυο χαρ/κα που συναντουν αντιστοιχες πλευρες και «αναγκες» της κοινωνιας ]. Ηταν ετσι για τον ΓΠ όχι απλως μια ευκαιρια διακυβερνησης, αλλά στρατηγικης νικης κατά του Κ.Κ. που ειχε αποδειξει ότι αποτελει πραγματικη απειλη για την γενικοτερη ηγεμονια της «δημοκρατικης παραταξης», της μονης ικανης να οδηγησει την κοινωνια στο μελλον, κατά το βασικο ΚΑ δογμα.
Ωστοσο, παρα την ενημερωσή του για τα αδεια ταμεια (για τα οποία αλλωστε ο ΚΚ επεμενε ανοιχτα), ο ΓΠ θεωρουσε τα αναγκαια μετρα πολύ πιο ηπια, βαυκαλιζομενος με το μυθο της ΚΑ αναπτυξης, τις συνταγες των αμερικανων συμβούλων του, το 3ετες σχεδιο του κτλ. ενώ του πηρε μηνες να καταλαβει ότι τα κεντρωα-αμερικανικα μεσοβεζικα δεν εχουν κανενα περιθωριο. Στην πραγματικοτητα η αφελεια αυτή ειχε εδώ συμμαχο την μικροπολιτικη. Ο ΓΠ στις πρωτες κι ολας μερες της διακυβερνησής του εξετασε κι απερριψε λυσεις τυπου ΔΝΤ, όχι μονο ελπιζοντας να τις αποφυγει αλλά και υπολογιζοντας ότι η κλιμακωση της κρίσης και η επεμβαση ΕΕ, αφ' ενός θα διευκολυνε την κοινωνικη αποδοχη των μετρων, κι αφ' ετερου θα μετετρεπε τον ιδιο από ψευτη σε φιλολαϊκο αμυντορα εναντι της ΕΕ - το σωτηρας εναντι του καταστροφεα ΚΚ το ειχε ηδη εξασφαλισει με τη συνδρομη των μιντια.
Φυσικα, ειχε καποιο δικιο στη δευτερη αυτή εξαπατηση, τη μετεκλογικη, και το τυλιγμα της κοινωνιας σε μια κολλα μνημονιακο χαρτι. Η ελληνικη κοινωνια προτιμουσε σαφως (ακριβεστερα, με 11 μοναδες διαφορά) να τοκισει στην απατη κι αυταπατη, μεσα σ' αυτά αλλωστε η κοινωνια κρυβει και τα αναγκαία που υποπτευεται μα ουτε θέλει να τα ξερει - το τραγικο πατριο ζυγισμα μεταξυ κουκουβαγιας και στρουθοκαμηλου, που κουβαλάει να λυσει. Για την ωρα, καλως ή κακως, διδασκεται πολύ αργα κι επωδυνα, ενω η βαρειά ευθύνη των ταγών της σ' αυτό, καθόλου δεν την απαλλάσει απ' τη δική της ευθύνη, όπως την κακομαθαινουν υστεροβουλα λαϊκιστες και μετωπικοί.
Η ευρωπαϊκη στηριξη ηρθε ευκολα (τη ζητησαμε φυσικα) με τη δημιουργια του 3μερους μηχανισμου οπου συμμετεχουν η Ε.Επιτροπη, η Ε.Κ.Τραπεζα και το ΔΝΤ - το τελευταιο κατ' απαιτηση της Μερκελ για την ενισχυση της αυστηροτητας. Το σχετικο Μνημονιο (4ετες και βλεπουμε) που υπεγραψε την ανοιξη η χωρα, επιβαλλει δυσκολους ορους και αυστηρα μετρα δημοσιονομικης εξυγιανσης, εναντι της αναγκαιας δανειακης στηριξης, ενώ οι δοσεις του δανειου θα ακολουθουν την επιτευξη των καθορισμενων στοχων, υπο τη στενη επιτηρηση της τροϊκας. Για μια ποσοτικη εικονα εδώ, που ισως βοηθα να αξιολογηθουν οι στενα οικονομικες πλαϊ στις πολιτικες παραμετρους του θεματος, το (πολυετες) μνημονιακο δανειο, στο υψος του 1/3 του Δ.Χρεους (που θα ξεπερασει συντομα το 150% του ΑΕΠ), αντιστοιχει σε μηδαμινα ποσοστα του (ετησιου) ΕΕ.ΑΕΠ. Τεραστια ποσα για μας κι ασημαντα για την ΕΕ, που δεν στοχευει στη διασφαλιση των τοκογλυφων, όπως αρεσκεται να αυταπαταται η τραγκεια κουτοπονηρια μας, αλλά στη σταθεροποιηση της ευρωζωνης κι ευρωπορειας.
Ολα αυτΑ δεν συνιστουν ένα λογο για να απαιτουμε τη στηριξη αυτή όχι ως δανειο αλλά δωρεαν, κατά τα αγωνιστικα-διακονιαρικα - μια τετοια απαιτηση θα ειχε τυχη και ηθικη αν ηταν να βγει καπου, δηλ. εκτος τσεπης κι αναπαραγωγης υπαιτιων. Ουτε είναι λογος για να κραυγαζουμε κατά της επιτηρησης, ευλογης κι αναγκαιας ώστε το νέο αυτό δανειο να μην γινει καπνος όπως τα προηγουμενα - η Μερκελ εδώ αναπληρωνει τον ελλειπή κι αχαϊρευτο εαυτο μας. Το να ζητουμε επι πλέον, η στηριξη αυτή να παρει τη μορφη της «δικαιοσυνης» που οφειλουμε στη μεταξυ μας κατανομη των βαρων, το να ζητουμε δηλ. απ' το ΔΝΤ και τη Μερκελ να σοσιαλίσει στα της χωρας, εν οσω εμεις το αρνουμαστε, ε αυτό κι αν είναι της αριστερας και της αλλοτριωσης. Οσο για τον ΓΠ, κατανεμει όπως κατανεμει τα βαρη, πλην η δουλεια του δεν είναι η «δικαιοσυνη», όπως κι ολων των ελεω θεου ή κατ' εκχωρηση λαου κυβερνητων, αλλά η «πορεια της χωρας». Ας κατανοησουμε στο σημειο αυτό, πως περα απ' τα συν και πλην οποιασδηποτε κυβερνητικης πολιτικης, η «δικαιοσυνη» και η «πορεια της χωρας» γενικώς δεν συμπιπτουν ενώ συχνοτατα συγκρουονται. Δεν έχει εδώ σημασια ο ευκολος αντιλογος που ορμά από μεσα μας μπροστα στην κοινοτυπία αυτή την τρομακτικη, δεν εχουν εδώ σημασια τα συστημικα ψευδη (τους καιρους των παχιων αγελαδων), τα ιδεολογηματα μιας συσκοτιστικης αριστερας (που τοκιζει σε μια ασωματη δικαιοσυνη), κι ουτε το τι νομιζει ο καθεις δικαιουχος από μας στο σκοταδι του. Δικαιοσυνη και Κοινη Πορεια συναντιουνται μονον στον Αυτεξουσιιο-Κοινωνουμενο Τοπο, και παλι κανοντας το σταυρο μας, τα άλλα είναι της Ιπποκρατους, της Ρηγιλλης και του Περισσου, δηλ. της αλλοτριωσης.
Η επαχθεια του Μνημονιου είναι όχι απλως αυτονοητη, αλλά βιούμενη. Το θεμα είναι ότι η σεισάχθεια (η απαλλαγη απ' τα χρεωστικα βαρη) δε μπορει να αντιμετωπιζεται απ' την κοινωνια ως αγανακτισμενη ευχη, αλλά με τη βιάση, την προσοχη, τη δυναμη που θα απαιτουσε το να βγαλεις τη θηλειά απ' το λαιμο του παιδιου σου. Οσοι νομιζουν πως «οι προλεταριοι» δεν εχουν παρα να χασουν τη θηλειά, μ' όλα τα υστερικά δίκια τους, αποτελουν μερος του προβλήματος, κι όχι της λυσης. Η υπαιτιοτητα για τη δημοσιονομικη και τη γενικοτερη κρίση, δεν μπορει να είναι εδώ προσχημα αγανακτισμενης ανευθυνης, αλλά ουτε λεπτομερεια ξεχασμενη μεσα στη σκοταδιστικη συγχιση και στις κυνικες (= εκ του πονηρου ειλικρινεις) αναγκες του «ο,τι εγινε εγινε, τωρα όμως φάτο». Η υπαιτιοτητα πρεπει να συνυπολογισθει πρακτικα μεσα στις τωρινες λυσεις, οι τωρινες λυσεις οφειλουν να ξεπερασουν το υπαιτιο συστημα, το παντα υποτροπιάζον.
Την επαχθεια ωστοσο του Μνημονιου, την εντεινουν 3 πραγματα.
α) η συνειδητοποιηση της μεγαλης κι επι δεκαετιες ληστειας, η συγκαλυψη και η ατιμωρησια, η συνεχιζομενη πολιτικη εξαπατηση.
β) η αδικη κατανομη των βαρων που αφηνουν αθικτους τους εχοντες. Εδώ η κοινωνια έχει μια ανάπηρη αισθηση δικαιου, έχει ένα μεγαλο δικιο που χανεται στο ιδιο του το μετρημα, αφου εκει την οδηγουν οσοι τη θελουν οπαδική κι όχι ορθια, έχει το δικιο καθ' εαυτο μα όχι για τον εαυτο της, που ‘λεγαν και οι παλιοι δάσκαλοι. Η κοινωνια δυσκολευεται να καταλαβει πως περα απ' την κρατικη ανικανοτητα και τη διαπλοκη με τους «εχοντες», και περα από παραδειγματα μη παραγωγικου παρασιτισμου, οι «εχοντες», χωρις τις απολαβες που αξιωνουν, βαζουν λουκετο και δινουν τα κλειδια στους διαμαρτυρομενους. Η «δικαιοσυνη» εδώ, δεν μπορει να χαζοαπαιτει απ' τις κυβερνησεις να διαιτητευσουν «υπερ των εργαζομενων» (παρα με οριακες προσδοκιες), αλλά έχει ένα και μονον δρομο πραγματωσης, ένα δρομο με 2 πρακτικα στοιχεια.
1) Να μπορουν οι ιδιοι οι διαμαρτυρομενοι να αξιοποιησουν τα παραδομενα κλειδια, και μαλιστα αποδοτικοτερα και δικαιοτερα απ' ότι «οι εκμεταλλευτες».
2) Να απαιτησουν προηγουμενως, τη δικη τους κυριαρχη κυβερνητικη συμμετοχη, μια συμμετοχη με ορους κοινωνικα επιθυμητους, ενωτικους και λειτουργικους, δηλ. βαθειά δημοκρατικους, ώστε να στηριξουν αυτεξουσιοι τις προοπτικες τους, μαζι και την αναβαθμισμενη σε ελευθερια-ευθυνες παραγωγικη τους εμπλοκη. Φυσικα, ο αγωνας για την αμεση ανακουφιση δεν είναι εδώ εμποδιο, όπως αλλωστε και η πιο πανω απαντηση αποτελει την πιο αμεση ανακουφιση πλεον. Κι ακομα είναι ο αγωνας αυτος ένα ανταμωμα των ερωτηματων και των απαντησεων, ένας τοπος αλληλομαθητειας και ιδεολογοπολιτικης αναβαθμισης. Περα όμως απ' αυτά, η κοινωνια ξεχνα συχνα ότι τα προβληματα στη ζωη χαρίζονται για να μας ξυπνουν απ' τα ξεχάσματα, χαριζονται ως παραθυρα κατά της ληθης, ως παραθυρα α-ληθειας, για να δουμε και να κουβαλησουμε δηλ. ολους τους αλλους ο καθεις - σ' αυτό ουτε η αριστερα δε μπορει να διαφωνησει, κατά βαθος.
γ) η υποψια που ολο και περισσοτερο γινεται βεβαιοτητα, ότι τα επαχθη αυτά μετρα ή άλλα παρομοια ή βελτιωμενα κτλ, μαλλον δεν εχουν αποτελεσμα κι ότι το μονο που εξασφαλιζουν είναι η αποπληρωμη των τοκογλυφων. Σιγουρα εδώ οι τοκογλυφοι εχουν τη δικη τους προτεραιοτητα η οποία ωστοσο (με τη μεριμνα και τη διαιτησια της τροϊκας βεβαιως, μιας και δεν εχουμε ευχερο κατι πιο δικο μας στο χωρο του διεθνους κατς) επιτρεπει μηνα το μηνα νεους δανεισμους και επιβιωση στους μπατιρηδες. Το προβλημα όμως εδώ δεν είναι η γκρινια για τους τοκογλυφους, ουτε η τροϊκανη παρεμβαση την οποία εμεις ζητησαμε αφου εθελουσιως πεσαμε στην αναγκη της, αλλά το γιατί τα επαχθη αυτά μετρα δεν είναι αποτελεσματικα, οσο δεν είναι, τελος παντων. Καποιοι λενε ότι είναι αποτελεσματικα. Καποιοι ότι απαιτουνται βελτιωμενα μιγματα. Καποιοι ότι η εξοδος απ' την ΕΕ, το ευρω, και το συστημα είναι η λύση. Κανοντας ετσι φανερο ότι αυτοι ολοι είναι το προβλημα, ότι τα ερημην της κοινωνιας μετρα και προτασεις τους είναι αυτό-ανοσα κι αναποτελεσματικα.
5. Διαρθρωτική και Πολιτική Κρίση
Το κεντρικο σημειο στην τοκογλυφικη παγιδα που αναφεραμε πιο πανω, είναι η ευθυνη του δανειζομενου, οι πηγες δηλ. της εθελουσιας παραδοσης στην αιχμαλωσια. Εξειδικευοντας στη χωρα μας, στο σημειο αυτό, ευκολα διαπιστωνουμε ότι εδώ συμβαλλουν :
α) τα παραγωγικα αδιέξοδα σ' ολοκληρο το κοινωνικο σωμα, που απωθουνται και συγκαλυπτονται μεσα από συστηματικο υπερδανεισμο.
β) το τεραστιο κοστος του ληστρικου πολιτικου συστήματος, όχι μονο στη χοντρη κορυφη του, αλλά και στην ημι-προνομιουχα βαση του και την εξευτελιστικα εξαγορασμενη πλέμπα του.
γ) η ειδικοτερη πολιτικη ανεπαρκεια του πολιτικου συστήματος (ανικανοτητα προσωπικου, κεϋνσιανα-νεοφιλελευθερα παραμυθια κτλ).
Και τα 3 αυτά στοιχεια ενοχοποιουν το πολιτικο συστημα, κανουν καθαρη την αναγκη αναταξής του ως απαραιτητο ορο εξοδου, ενώ υπογραμμιζουν και την διαρθρωτική πλευρα της ελληνικης κρίσης, διπλα στην δημοσιονομικη.
Η διαρθρωτική-παραγωγικη κρίση στη χωρα μας, αποτελει την κυριωτερη πλευρα της οικονομικης κρίσης, ακομα χειροτερη απ' το δημοσιονομικο τερας, και είναι αυτή κυριως που ανατροφοδοτει την απαισιοδοξια εξοδου (και τα αντιστοιχα σπρεντ κι ανακυκλωση της δημοσιονομικης κρίσης), ενώ έχει και τις μεγαλυτερες δυσκολιες αντιμετωπισης. Με περιπλοκα και καρκινοειδη ριζωματα σ' ολο τον κοινωνικο κορμο αλλά και το κρατος (δομες σχεδιασμου & υποστηριξης, μορφωση και καταρτιση του ανθρωπινου δυναμικου κτλ), η παραγωγικη κρίση βρισκεται εξω απ' τον θεραπευτικο οριζοντα ολοκληρου του πολιτικου μας συστήματος.
Στα δεδομενα αυτά, η επικεντρωση σε δευτερευουσες πλευρες της διεθνους ή της εγχωριας κρίσης, σκοπιμη για το ιδιο το συστημα, υπογραμμιζει παραλληλα την ανακυκλωση του αποπροσανατολισμου στον αντι-συστημικο χωρο. Όμως, χωρις τη συγκλιση των οπτικων και των πρακτικων στα αναγκαια αλλά κι εφικτα της πολιτικης και κοινωνικης ανασυνταξης της χωρας, τα βηματα που γινονται ειτε στο νοικοκυρεμα ειτε στον δηθεν προσανατολισμο της κοινωνιας είναι βηματα προς τα πισω.
Η βαθεια διαρθωτικη κρίση είναι αυτή που στην πραγματικοτητα ακυρωνει
και χαραμιζει τα σκληρα μετρα οποιουδηποτε μιγματος. Ακομα και τα γνωστα
(και τα εν οψει σκληροτερα) διαρθρωτικα μετρα εξυγιανσης-συρρικνωσης
του δημοσιου τομεα, τραυματικα για μια χωρα που ζει τρωγοντας τις σαρκες
της, δεν θα αρκεσουν. Οι απαιτουμενες αναδιαρθρωσεις είναι πολύ πιο
βαθειες, απαιτουν παραγωγικη στροφη μεγαλης κλιμακας, απαιτουν την
αυτονοητη συγκλιση παραγωγης και καταναλωσης. Μια συγκλιση όχι μονο σε
αξιες (όπως νομιζουν οι λογιστες καθηγητες) αλλά και σε ειδη (αξιες
χρησης), απ' οπου μεταξυ αλλων προκυπτει και ειδικοτερο διαφορικο
οφελος, συγκριτικο εν τελει πλεονεκτημα μοναδικα ανταγωνιστικο, με
αναλογη επιπτωση στο ισοζυγιο συναλλαγων, αλλά κι αναδιανεμητικο, δηλ.
αμεσα στηρικτικο του βιοτικου επιπεδου κι εμμεσα στηρικτικο της εγχωριας
επιχειρηματικοτητας. Η εγκαταλειψη της βλακωδους μονόπαντης
«εξωστρεφειας» και η (προσεκτικα σχεδιασμενη) υποκατασταση εισαγωγων σε
μεγαλη κλιμακα είναι εδώ απαραιτητος ορος, καθως και καταλληλο πλαισιο
για την ειδικοτερη διεθνή παραγωγικη συνεργασια, περα απ' τα λιμανιάτικα
και τα χανιάτικα των logistics.
Συνακολουθα απαιτειται εδώ μαζικη μετακινηση ανθρωπινου δυναμικου όχι
απλως απ' τον δημοσιο στον ιδιωτικο τομεα, αλλά κι απ' τους τομεις του
(πληθωριστικου) εμποριου προς την παραγωγη κι απ' τις χασομέρικες
υπηρεσιες στις παραγωγικες. Αντιστοιχα η εκπαιδευση, περα απ' το γενικο
της αναπροσανατολισμο (για τον οποιον δεν αρκει που εφυγε η Ρεπουση και η
Δραγωνα) επειγει να συντονισθει στις τρεχουσες διαρθρωτικες αναγκες,
όπως και η Διοικηση, η νεα ΤΑ κτλ. Απαιτουνται μεγαλες διαρθρωτικες
ανακαταταξεις, κι αυτά όλα σε συνθηκες φτωχειας, ανεργιας, κοινωνικης
διαλυσης, μεταναστευτικης πιεσης, εγκληματικοτητας, περιβαλλοντικων
πληγματων, εθνικων προβληματων κτλ.
Η εκταση και το βαθος ολων αυτων, πολύ περα από χαζομιγματα «Σταθεροποιησης-Αναπτυξης» απαιτουν ουσιαστικα νέο μιγμα «Απ-ιδιωτευσης - Χειραγωγησης» στην κοινωνια, (πραγμα εκτος της γνωστικης και γκαρδιακης περιοχης των μποστονιαν συμβούλων, αλλά και των κουτβηδων παντος τυπου), απαιτουν δηλ. νέο πολιτικο συστημα.
Η εν τω μεταξυ ακαρπία των σκληρων μετρων - όπως δειχνει και η μαυρη τρυπα των εσοδων - θα πιεζει πλέον όχι απλως για περικοπες εισοδηματων. Αυτές αγγιζοντας πια το μεσαιο κορμο της καθεστωτικης πυραμιδας (αν και καθολου τα υψηλα και πολύ υψηλα κλιμακια, παρα τα διαφορα σόου, καθως κι αυτά του καθεστωτικου πολιτικου προσωπικου) ηδη αντιμετωπιζουν εντονες αντιστασεις. Η πιεση αυτή θα τεινει να εκτραπει, περαν των εισοδηματων, προς τη μικρη ιδιοκτησια πλέον, η οποία και θα αποτελεσει βασικο στοχο της επομενης περιοδου, και φυσικα προς τη δημοσια ιδιοκτησια. Την ίδια στιγμη οι αναγκες στοιχειωδους «αναθερμανσης» θα γελοιοποιουν ολο και πιο πολύ κάθε εννοια «δικαιας κατανομης» των προσθετων βαρων, όπως ηδη εγινε με το «κυνηγι της φοροδιαφυγης» και την «περαιωση».
Η πολιτικη κρίση που σοβει πισω απ' την οικονομικη, στους ορους αυτους θα ερχεται στο προσκηνιο. Κι όχι μονο σαν κοινωνικη αντιδραση κατά των επωδυνων μετρων, αλλά και σαν αντιδραση κατά της ματαιοτητας αυτων των μετρων. Ακριβως εδώ είναι το σημειο πληρους διαστασης κοινωνιας και συστήματος, η μειζων κρίση εμπιστοσυνης και η πολιτικη αποσταθεροποιηση κι όχι μονο της κυβερνησης. Διακομματικες συναινεσεις κι ακολουθα κυβερνητικες συμπραξεις σωτηριας πριν ή μετα από εκλογες θα επιστρατευθουν εδω, ενώ και μια τυχον κυβερνητικη αλλαγη φρουρας με παρομοια πολιτικη δεν θα έχει μελλον. Σε κάθε περιπτωση, το οπλο του συστήματος σε μια τετοια εξελιξη είναι ένα μιγμα καροτου και μαστιγιου - ολιγου καροτου και πολυ μαστιγιου. Το καροτο αφορα καποια αναδιαρθρωση του χρεους και των πιεσεων, ενώ το μαστιγιο η ωμη απειλη για τα χειροτερα, και ισως και δειγματα αυτου του χειροτερα, όχι μονο στα οικονομικα αλλά και στα εθνικα. Στο εντονα συγκρουσιακο αυτό τοπιο μεταξυ συστήματος και κοινωνιας, οι προοπτικες για θετικες ή καταστρεπτικες εξελιξεις ή τελος για καποιο ενδιαμεσο συμβιβασμο-παραταση, εξαρτωνται απ' ο,τι διαθετει σαν πνευματικη ηγεσια και δυναμικη η χωρα κι απ' τις ειδικοτερες συγκυριες στο διεθνες περιβαλλον. Το τι πραγματι διαθετει η χωρα φανερωνεται αλλοιως στο ματι του κυκλωνα, απ' ο,τι προηγουμενως αναλυεται από γραφιαδες σαν και μας. Ακριβως σε τετοιες περιπτωσεις φανερωνεται πως, τίποτα δεν πάει χαμενο.
Η μετρολογια, πολιτικου ή ακαδημαικου τυπου, έχει γελοιοποιηθει. Στο τεχνικο επιπεδο, διασημοι καθηγητες, ντοπιοι οικονομολογοι, δεκαδες εισαγομενων συμβουλων κτλ, ανακατευουν, διαφωνωντας μεταξυ τους, το τίποτα. Στο πολιτικο επιπεδο, ενδοκυβερνητικοι κεϋνσιαταβισμοι, σαμαρικα νεα μιγματα αγχωδους διαφοροποιησης κι αστειες υποσχεσεις 18μηνης εξοδου, αριστεροι κεϋνσιιανολαϊκισμοι κι αριστεριστικα τραυλισματα για μετρα αποχωρησης απ' τον κακο καπιταλισμο, ανακατευονται στον αερα. Οι προτασεις, καλυπτουν ένα μεγαλο φασμα με το ένα ακρο να αρκειται σε ευχες για εφαρμοστικες βελτιωσεις και το άλλο να προτεινει μετρα «που η εφαρμογη τους απαιτει εξοδο απ' την ΕΟΚ κι επαναστατικη λαϊκή κυβερνηση». Τα παραμιλητα αυτά, φυσικα δικαιωνουν την κυβερνητικη πολιτικη στην κοινωνικη συνειδηση, εν οσω η ίδια αυτή πολιτικη αυτο-διαψευδεται, σ' ένα σκηνικο εθνικης απέλπιδος παράνοιας.
Το αδιεξοδο της μετρολογιας προκυπτει απ' το απλο γεγονος ότι τα
οποιαδηποτε «μετρα», ειτε στο εδαφος του συστήματος, ειτε στο εδαφος των
φαντασιακων εναλλακτικων, δεν είναι αποτελεσματικα, αφου δεν είναι
(ουσιαστικα-δημιουργικα) αποδεκτα.
Ας σημειωσουμε ότι η Μετρολογια, προσφιλης στους φιλελευθερους
ακαδημαικους αλλά και τους αλλοτριωμενους «πρακτικους» εμπειριστες,
αποτελει βασικο αποπροσανατολιστικο εργαλειο. Μην ξεχνουμε ότι το
αυτοπεριγραφικο (= μεταμφιεστικο) μοντελο του ΠΑΣΟΚ για την περιοδο,
διακηρυσει ότι «βασικα παραμενει σοσιαλιστικο», προσωρινα όμως κτλ, η
«σωτηρια της χωρας απαιτει επωδυνα μετρα». Τα «μετρα» συνδεουν το
επωδυνο-πραγματικο παρον με το ιδεατο-απατηλο μελλον, στο εδαφος της
αναπαραγωγης του ψευτη μετρολογου. Ας δουμε όμως σε συντομια τις 4
βασικες προτασεις που ομαδοποιουν τις διαφορες μετρολογικες ρουκετες που
εκτοξευονται από δω κι από κει.
α) Οι προτασεις για νέο «μιγμα» οικονομικης πολιτικης αποτελουν ψευδη εναλλακτικη. Κανενα μιγμα δεν μπορει ειτε να ανακουφισει αμεσα τη χειμαζομενη κοινωνια, ειτε να στηριξει την ουσιαστικη ανακαμψη. Παρα την αναγκη και δυνατοτητα προσαρμογων εδώ, η σχετικη συζητηση κι αντιπαραθεση είναι τοσο γραφικη οσο και η περισυνη μεταξυ Αναπτυξιακων και Σταθεροποιητων καθηγητων, πριν σιωπησουν μπρος στις εξελιξεις. Ο κυριος φορεας της προτασης αυτης είναι ο ΑΣ, ο οποιος και συντομα θα υποχρεωθει σε αναδιπλωση φυσιολογικα. Υπαρχουν όμως πολλοι που μιγματολογουν, ειτε κεϋνσιανεπιστρεφοντας απ' το παραθυρο, ειτε με το σωστο επιχειρημα ότι «ενταξει, να μαθει ο γαϊδαρος του χότζα στη νηστεια, όχι όμως να ψοφησει». Το τελευταιο όμως αυτό, το ‘χει υπ' οψη του ο Γιωργος, ως εκει μια χαρα τους έχει ολους τους μιγματολόγους στην ουρα του, και τα φυκια για μεταξωτα που πουλανε ολοι αυτοι, ουτε ευκολα είναι μα ουτε για καλο.
β) Οι προτασεις για «αναδιαπραγματευση του χρεους» δεν αφορουν παρα ένα (ως ανω) μιγμα «μικροτερης δοσης και μακρυτερου χρονου» αποπληρωμης, με τροϊκανη εγκριση. Ηδη μια τετοια προοπτικη που μελετα ο ΓΠ από μηνες, την εθεσε ηδη στη διακαναλικη, για να την επαναλαβουν υπουργοι, να την ενθαρρυνουν τα μιντια κ.α. , τοσο για να πουλησουν «επιτυχια» κι «ανακουφιση» οσο και κυριως για να προετοιμασουν την αποδοχη στην παραταση της ασφυκτικης χρεωλυσιας - αλλωστε και οι δανειστες τη μελετουν ως σεναριο αποπληρωμης τους. Η προταση, αφορωντας καποιο μιγμα υψους-μηκους των δοσεων, δεν κουβαλαει τη φοβερη ανακουφιση ή διεξοδο που δηθεν υπονοει το πιασαρικο ονομα της «εξυπνης» αυτής λύσης. Γενικώς οι εξυπναδες τυπου επαναδιαπραγματευση, καλυτερη διαπραγματευση, εξυπνες κινησεις, νεα μιγματα κτλ, αποτελουν υπεκφυγες κι ομολογια απουσιας εναλλακτικων, ανεξαρτητα απ' τα περιθωρια βελτιωσεων στους χειρισμους, τα μιγματα και τα λοιπα αυτονοητα.
γ) Αυτό ισχυει ιδιαιτερα για ορισμενους απ' τους «αναδιαπραγματευτες» - ελευθερους σκοπευτες της αριστερας ή τους οικονομολογους που εχουν από καιρο καταφυγει στη σχετικη φιλολογία, υστερωντας φυσικα του ΓΠ ο οποιος κι έχει (αποκτησει πλέον) σαφη εικονα για τα ορια του παραμυθιου αυτου, ακομα και με την πιθανοτητα οι δανειστες καποτε να «κοψουν κατι». Εδώ προτεινεται ωστοσο ως «μετρο», μ' ολη την ασαφεια και περιθωριακότητα που του αναλογει, κατι σαν «αρνηση πληρωμης» του Δημοσιου Χρεους, κατι σαν κινημα «Εθνικου-Κρατικου καταναλωτη». Το κινημα καταναλωτων βεβαιως, έχει τα καλα του όπως και τα οριά του ως πολιτική, ιδιαιτερα όταν αφορα Εθνικοκρατικη καταναλωση και Διεθνεις χρεωσεις. Επισης, ενώ από αποψη αρχης γενικοτερα, ο τσαμπουκας του Κάτι στο διεθνες κατς όχι μονο δεν αποκλειεται αλλ' ενιοτε επιβαλλεται, ο τσαμπουκας του Τίποτα αποτελει πάντα μπούμεραγκ. Υπαρχει ισως στην πισω ακρη του μυαλου (?), κι ενιοτε διατυπωνεται, μια στρατηγικη «αποχωρησης της χωρας απ' τον καπιταλισμο», την οποία κι αντιλαμβανονται ως μια στρατηγικη αποχωρησης απ' το Ευρω, την ΕΕ, τη διεθνή οικονομια κτλ. Προκειται για παραμιλητα που συγκρουνται με τα πραγματα, όχι απλως στο χωρο του εφικτου (αν και παντα ο αυτοχειριασμος έχει πραγματικα περιθωρια) μα και σ' αυτόν του (κοινωνικα) επιθυμητου.
δ) Οι στοχευμενα ξεχρεωτικες κι αναπτυξιακες προτασεις, περιλαμβανουν
πρωτα τις αστειες διεξοδους που υπεδειξαν οι ΓΠ και ΑΣ στη ΔΕΘ, οι
οποιες και δειχνουν τον ιλαροτραγικο αχταρμα ψιλιασματος κι αγνοιας, που
συνθέτει την ηγετικη πενία της χώρας. Ο ΓΠ, γκατζετακιας μεν πλην
ασχετος στην ουσια, βλεπει «στις πλατφορμες πληροφορικης σαν αυτές των
πατρινων φοιτητων» τη διεξοδο. Ο ΑΣ, πανομοιως ασχετος, βλεπει «στη
ριγανη και τα αρωματικα φυτα της ελληνικης γης» την προοπτικη της
παραγωγικης μας ανασυγκροτησης.
Οι ανοησιες αυτές, οι από χρονια αλλωστε, δεν αποκρυπτουν τα πραγματικα
ψαχνα, τα πακετα τουρισμου-κατασκευων-φιλετων, τις fast track
επενδυσεις (= πιτς φυτιλι παροχες), την αντιγραφειοκρατια (= χωρις
αρχαιολογιες & περιβαλλοντικα) κ.τ.λ. που γαργαλουν τις σκεψεις τους
και τις κυβερνητικες προσπαθειες τους στις οποιες πρωτοστατει ολοψυχα
κι ο αδελφος Νικος. Όπως η πρασινη αναπτυξη κι ο σχετικος χαμος εκει
(στις αιτησεις των φωτοβολταϊκων κτλ.) δεν απομακρυνουν την «αξιοποιηση
των δημοσιων ακινητων που μπορει να μας ξεχρεωσει», ως υπολογιζει ο
προτεινων Καρατζαφερης. Ιδιως αν συνοδευτει κι από μετρα που βοηθουν «να
βγει το χρημα απ' τα σεντουκια» καθως περιγραφει ο ιδιος το μαυρο
ξεπλυμα, που υιοθετησε και η κυβερνηση.
Η μετρο-αερολογια, συνηθως σκοπιμα αποπροσανατολιστικη και κατά περιπτωση αφελης, έχει και στις δυο περιπτωσεις πισω της ένα φοβο. Το φοβο ότι περα απ' τη μετρολογια προβαλλουν μειζονες κοινωνικοπολιτικες αλλαγες, ανεπιθυμητες βεβαιως στους μετρολογους, καθεστωτικους ή κεϋνσιαριστερους, στο αντιστοιχο μιγμα καθεστωτισμου και ψευτοπροοδευτισμου που αφορα τον καθενα τους. Ανεπιθυμητες διοτι σε μια τετοια εξελιξη, η μεν οργανικη καθεστωτικη πλευρα τους έχει να χασει ακριβως τα καθεστωτικα-παρασιτικα προνομια, η δε κεϋνσιαριστερη τους πλευρα τους έχει να χασει τη μιζερη περιουσια που νομιζει πως έχει, δηλ. τις αυτοδικαιωτικες ιδεο-πρακτικες της που χαραμιζουν την τραγικη της υπαρξη. Και φοβουνται διοτι οι πολιτικοοικονομικες αυτές αλλαγες είναι σαφως αντικαθεστωτικες και ταυτοχρονα εκτος σταλινοειδων προδιαγραφων (κάθε τυπου) επομενως και μη επιβεβαιωτικες- δικαιωτικες της αντιστοιχης αλλοτριωσης και ψυχονεύρωσης.
Και ναι μεν τα κουτοπονηρα κεϋνσταλινικα παραμυθια είναι χρησιμα στο συστημα - σαν το γαυγισμα που φυλαει απ' το δαγκωμα - τα αντιστοιχα όμως κεϋνσιανοκυβερνητικα είναι τελειως κατσέλικα, δηλ. εκτος τοπου. Κι ο τοπος δεν είναι απλως αυτος που στο κασιδικο κεφαλι μας, εμπεδωσε ο Γιωργος από καιρο, αλλά είναι όλα αυτά μαζι, δηλ. Γιωργος + κασιδικο κεφαλι + από καιρο. Μιλουμε όχι για πτωχευτικο κινδυνο πλέον, αλλά για συντελεσμενη ουσιαστικα Πτωχευση.
Ο πτωχευτικος κινδυνος που οι γνωστοι πτωχολογοι-πτωχοφαγοι εκτιμουν για πανω από 70% (υπερδιπλασιος του αντιστοιχου Ιρλανδικου) δεν αφορα παρα την επισημη αναγνωριση της πτωχευσης, μια αναγνωριση εξαιρετικα πιθανη μεσα στο 2011 και σχεδον βεβαιη μεσα στην 3ετια. Στην πραγματικοτητα ειμαστε ηδη σε πτωχευση, η διαχειριση της οποιας αποτελει πλέον το ζητημα, κι εδώ το μονο οικονομικο διλημμα είναι αναμεσα στο φτωχα και το πιο φτωχα - τα λιγοτερο φτωχα δεν εχουν τοπο. Η διαχειριση είναι βεβαια πολιτικη κι ως τετοια, μπορει να βαφτιζει τα φτωχα λιγοτερο φτωχα, ενοσω νοικοκυρευει για να παραδωσει σε νέο καθεστωτικο κυκλο τη στεγνοκαθαρισμενη χωρα. Θα μπορουσε - λεμε τωρα - μια άλλη πολιτικη διαχειριση, να ειχε άλλο σωμα και σκοπο, περα απ' τα στεγνοκαθαριστικα και περα απ' τα φτωχοπροδρομικα, περα απ' τα μνημονια και περα απ' τα αντι-μνημονια.
Η πτωχευτικη κατασταση, δεν αφορα απλως το τεραστιο Δ.Χ. και τα ελλειμματα, αλλά όπως ειπαμε αφορα το παραγωγικο-διαρθρωτικο προβλημα, και τον αντιστοιχο αφοπλισμο της χωρας μπροστα στο διεθνή ανταγωνισμο αλλά και μπροστα στον κακο της εαυτο. Η πτωχευτικη κατασταση, εκτος του ΔΧ, καθρεφτιζεται στο γεγονος ότι η χωρα Καταναλωτικα βρίσκονταν ως περισυ στην 3η δεκαδα παγκοσμιως ενώ Παραγωγικα-Ανταγωνιστικα βρισκεται ηδη στην 9η. Περα από γκρινιες και ψιλοδίκια για τα διεθνή τοκογλυφικα, περα από ειδικα μιγματα μετρων, περα από ονοματα και επικοινωνιακα πλασαρισματα, η ψαλιδα αυτή θα κλεισει - κανεις δε θα μας ταϊσει τζαμπα, ασχετα απ' τη λεοντια μοιρασια μεταξυ μας - κι αυτό αποτελει πτωχευση. Μια πτωχευση που μεσα από κλιμακωσεις μετρων και μεσα από «εθνικες» πολιτικες που τα επιβαλλουν, θα δειχνει ολο και πιο εντονα το προσωπο της.
Η επισημη πτωχευση ωστοσο έχει μια σημαντικη διαφορα, τουλαχιστον στη «μη ελεγχομενη» εκδοχη της. Η σταση πληρωμων, η απωλεια των καταθεσεων και το συνακολουθο οικονομικο και πολιτικο χαος είναι εδώ τα βασικα στοιχεια. Ειδικα το πολιτικο χαος, εστω κι αν περιλαβει την κοινωνικη εξεγερση, κυοφορει εδώ την πολιτικη οπισθοδρομηση σε προφιλελευθερες αυταρχικες λυσεις, όπως κι αν ονομαστουν, ενώ η μετα-φιλελευθερη πολιτικη λύση έχει τοσες πιθανοτητες, οσες και το αντικρυσμα της στις ευρυτερες πολιτικες δυναμεις και την ωριμασή τους για βηματα «βαθειας δημοκρατιας».
Μια τετοια ωστοσο πτωχευση είναι απιθανη, αφου η ελεγχομενη εκδοχη της είναι πολιτικα σκοπιμη κι απ' την ΕΕ, τοσο για την αποφυγη των χρηματοπιστωτικων καταρρευσεων, οσο και κυριως των πολιτικων κινδυνων για την ΕΕ. Στην ελεγχομενη εκδοχη της η πτωχευση αυτή θα κινηθει σε 4 αξονες:
α) δραματικη περαιτερω περικοπη πληρωμων και εισοδηματων
β) εκποιησεις δημοσιας και ιδιωτικης περιουσιας καθως και πολυμορφες μακροχρονιες οικονομικες δουλείες
γ) αναδιαρθρωση του Δ.Χ. χρονικη και κεφαλαικη, με καποιες δηλ. απωλειες για τους δανειστες
δ) ορισμενη συγκεντρωση των «τοξικων» πια ελληνικων ομολογων, μεσα από διαδικασιες ανακατανομης των ζημιων.
Ειδικα η εγγυηση των καταθεσεων πιθανοτατα θα διατηρηθει, εστω με καποιους ενδιαμεσους περιορισμους, δεν αποκλειεται ωστοσο η σημαντικη απαξιωσή τους στην περιπτωση αποβολης της χωρας απ' την ευρωζωνη.
Το ενδεχομενο αποβολης απ' το ευρω, παραμενει πιθανο στο πλαισιο του ελεγχομενου πτωχευτικου σεναριου, αλλά και σε συναρτηση με τις γενικοτερες εξελιξεις στην ευρωζωνη - εδώ η αποβολη της Ελλαδας ή και ολων των Pigs αποτελουν πιθανα ενδεχομενα.
Η ελεγχομενη πτωχευση, με ή χωρις εξοδο απ' το ευρω, υπερκαλυπτει φυσικα όλες τις προτασεις των «αναδιαπραγματευτων» του ΔΧ - επιβεβαιωνοντας και τον πτωχευτικο τους χαρακτηρα - πλην φυσικα της πλασματικης πλευρας τους, αυτή που αναμενει μεσα απ' την «αναδιαπραγματευση» την εισοδηματικη ανακουφιση «του λαου».
Στη διαγραφομενη αυτή προοπτικη, ακυρωνεται και το ειδικοτερο σχεδιο που ειχε κατά νου ο ΓΠ (βλ. «Μερες Μαγιου») και που ηδη αντιμετωπιζει τα οριά του. Προκειται για την αγορα χρονου που θα εξασφαλιζαν τα σκληρα μετρα το 2010, μεχρις οτου οι εξελιξεις στα υπολοιπα Pigs επιτρεψουν τη διαμορφωση κοινου μετωπου για την επαναδιαπραγματευση τους με τον κεντρικο ευρωαξονα και τις χρηματαγορες. Εδώ, παρ' ότι οι εξελιξεις σε Ιρλανδια και Ιβηρικη διαμορφωσαν καποιους ορους, γεγονος παραμενει ότι η κρίση εκει παραμενει πολύ μικροτερη, οσο και πιο αντιμετωπισιμη απ' τη διαρθρωτική υποδομη των χωρων αυτων. Ηδη, η σχετικη «νοτια» προσπαθεια του ΓΠ πεφτει στο κενο, όπως και η προσφατη επαναδιαπραγματευτικη «διαφωνια» του με τη Μερκελ, που τελικα καταληγει σε περαιτερω «αγοραια» λύση, με την εμπλοκη και ιδιωτων στον υπο αναδιαμορφωση μηχανισμο στηριξης.
Ανεξαρτητα απ' όλα αυτά, η δημοσιονομικη και παραγωγικη αναταξη στη χωρα θα παραμενει βασικο ζητημα. Η «πρασινη αναπτυξη» που ηδη μεταλλαχθηκε σε «fast track" και οικοδομικο μαυρο ξεπλυμα, μονο στην ακραια ξεπουληματικη εκδοχη τους θα ξεγελασουν λιγο την κατιουσα και τις ουσιαστικες παραγωγικες-διαρθρωτικες αναγκες.
Μπροστα στο ανεπιθυμητο (κι εκδικουμενο) αυτό, ανασυρεται ηδη απ' τα συρταρια και η υποθαλασσια πετρελαϊκη διεξοδος. Προκειται για ένα λαχειο, τουλαχιστον αν τα πετρελαϊκα αποθεματα είναι οντως σημαντικα, που περα απ' ότι θα αποτελουσε ενα τροπο για ξελασπωμα, θα εδινε και μια παραταση ζωης του αθλιου πολιτικου συστήματος και μαζι και της γενικοτερης κοινωνικης κατιουσας. (Για μια ενδεικτικη ποσοτικη εικονα του πραγματος, αν θεωρησουμε ότι υπαρχουν 5 αξιοποιησιμα κοιτασματα πετρελαιου ή φυσικου αεριου σαν της Κρητης, τα απλα δικαιωματα από τις σχετικες παραχωρησεις εκμεταλλευσης θα καλυπταν το 10% του ΑΕΠ και το 50% του προυπολογισμου για 30 χρονια).
Φυσικα η πετρελαϊκη διεξοδος διαπλεκεται με σεναρια και συγκρουσεις αναδιανομης στην ανατολικη μεσογειο, που ισως ξεπερνουν τα βηματα ελληνοτουρκικης προσεγγισης, ενώ οι αμερικανοι είναι όπως παντα ευαισθητοι σε τετοια θεματα, όπως εδειξε και η βουλγαρικη περιβαλλοντικη ευαισθησια για τον αγωγο Μπουργκας-Αλεξανδρουπολης. Εχουμε ετσι εδώ ένα αμφιβολο λαχειο, για το οποιο γνωριζουμε ελαχιστα - ο Μικης μαλλον ξερει πολλα, ισως οσα οι ΚΚ και ΓΠ - και τα οποια δεν μπορουν να αγνοηθουν στην ολικη εθνικη στρατηγικη, τουλαχιστον στην επικινδυνη πλευρα τους.
Η καταγγελια του μνημονιου, η αναδιαπραγματευση, η αρνηση πληρωμης κτλ. για ορισμενους αφορα μια στρατηγικη που δεν αποσκοπει ακριβως στην (φαντασιακη) αποχωρηση απ' τη διεθνή οικονομια. Ουτε εξανλτειται στον απιθανο στοχο (πλην όχι απολυτως απιθανο, εν μερει, κατω από πτωχευτικες πολιτικοοικονομικες συνθηκες) να «μας χαρισουν τα δανεικα» - στην πραγματικοτητα εδώ καθολου δεν ενδιαφερουν τα δανεικα, ουτε η «αντιλαϊκη λιτοτητα» κτλ. Η στρατηγικη αυτή επιδιωκει την οικονομικη-πολιτικη αποσταθεροποιηση της ΕΕ κι αλυσιδωτα την παγκοσμια καπιταλιστικη αποσταθεροποιηση, ενώ παραλληλα υπολογιζει στην αναδυση καποιου ειδους λαικης εξουσιας διεθνως. Μ' αυτή την εννοια η εναντιωση στο ΣΣΑ πρωτα και το Μνημονιο εδώ, δεν αφορα την «ανακουφιση του λαου» και τα σχετικα κεϋνσιο-λαϊκισττικα, αλλά με στηριγμα τον κεϋνσιανισμο, στοχευει στην αποσταθεροποιηση της ευρωπαικης οικονομιας. Οι γενικολογιες εδώ του αντιστοιχου «αντικαπιταλιστικου» λογου, οι μετωπικες εκδοχες του αλλά και οι παραλλαγες του, δεν επιτρεπουν λεπτομερεστερη κατανοηση της στρατηγικης αυτης. Μια σειρα κρισιμα πολιτικα και γεωστρατηγικα ζητηματα (διεθνή αλλά και ειδικοτερα ελληνικα) μενουν εδώ αναπαντητα, ώστε ουσιαστικα η στρατηγικη αυτή δεν αποτελει πραγματικη στρατηγικη, παρα μια γενικη κατευθυνση-επιθυμια. Μια κατευθυνση που ωστοσο προτασσει τον ανατρεπτικο της χαρακτηρα ως την πισω οψη του κεϋνσιανο-συνδικαλιστικου, «αφηνοντας στην ιστορια τα υπολοιπα», κατά καποιο τροπο.
Γιατι ομως να μην είναι επαρκης ακριβως μεσα απ' αυτό της το χαρακτηρα, τον «ανατρεπτικο» ; Πολύ περισσοτερο όταν κοντα στην κατευθυνση αυτή κινουνται κι αποψεις που απαιτουν σεβασμο (πχ. Σαμιρ Αμιν). Θα ελεγα, γιατι η κοινωνια δεν έχει να χασει μονο τις αλυσιδες της, όπως οι αποψεις αυτές τραβουν τον Μαρξ απ' τα μαλλια και τα γενεια του. Θα χασει και 100 χρονια πικρης διεθνους κι εθνικης ιστορικης πειρας από τετοιου ειδους «μαζικες ανατροπες». Ασφαλως ανατροπες θα γινουν κι ασφαλως οι πολυμορφες και πολυτιμες εξεγερσεις δεν χρειαζονται ανωθεν πλανα και στρατηγικες. Η υπερβαση ωστοσο του συστήματος, δεν θα είναι ένα ντομινο μειοψηφικων νεοπρολεταριακων εκρηξεων, παρ' ότι οι εκρηξεις αυτές εχουν τα δίκια τους τα δεικτικα, τα ανελικτικα, τα υποκειμενοποιητικα. Όμως, ακομα κι αν μια τετοια στρατηγικη ειχε καποια προσωρινη τυχη, δεν θα ηταν παρα ένα ιστορικο πισωγυρισμα, τραγικο από κάθε αποψη. Η κοινωνικη αλλαγη στην εποχη μας θα είναι συνειδητη, συμμετοχικη, κοινωνικοενωτικη κι ετσι ανατρεπτικη - θα έχει κοινωνικο υποκειμενο διαμορφωμενο στην αντιθεση-συνθεση κι όχι εκτελεστικο φορεα διαμορφωμενο στην αντιθεση.
Στην ανω στρατηγικη ωστοσο, κινειται ολοκληρη η «συνεπης» αριστερα, συνεπης στον παλιο κι αδιεξοδο εαυτο της. ΚΚΕ, ΣΥΝ, ΣΥΡΙΖΑ, Ανταρσια κ.α., εν μεσω αλληλοκαταγγελιων, παραλλαγων, μικροκομματικων διαφοροποιησεων κτλ., επιχειρουν τη - χωριστη, κατ' αρχην - γνωστη μετωπικη τους «μαζικοποιηση» με τη οπαδοποιηση και δορυφοριοποιηση πιεζομενων κοινωνικων τμηματων, που δεν εχουν την πολυτελεια ή τη (αβοηθητη) δυνατοτητα να ξεπερασουν τις απλουστευσεις.
Η μετωπικη εκφραση της στρατηγικης αυτης, βρισκει ως - δευτερογενη - κοινο παρονομαστη τον αντι-μνημονιακο λογο. Το αντι-μνημονιακο μετωπο, ευκολα συναντα την κοινωνικη βιωση της οικονομικης κρίσης, την αποκαλυψη της διεθνους τοκογλυφικης επιθετικοτητας, τη διαρκως αποκαλυπτομενη ενοχη του πολιτικου συστήματος, τα τρεχοντα κυβερνητικα τερτιπια. Αυτό που δεν συναντα είναι οι αναγκες για το δυσκολο προσανατολισμο της κοινωνιας στα αμεσα πολιτικα αλλά και τα ονειρικα επιδικα. Το αντι-μνημονιακο μετωπο με τις μισες αληθειες του και την αδιεξοδη αγκιτάτσια του, είναι ένα μετωπο απο-προσανατολισμου και παρελκυσης της κοινωνιας, ένα νεροκουβαλημα στο μυλο της συστημικης ανακυκλωσης. Είναι το ιδιο απατηλο και κοινωνικοδιχαστικο, οσο και η κυβερνητικη εκκληση για στηριξη «της διαπραγματευτικης δυναμης του πρωθυπουργου», και μαλιστα επιβεβαιωνει ως «μονη ρεαλιστικη» την κυβερνητικη πολιτικη. Κι όχι μονο αυτό, αλλά ενισχυει τις «υπευθυνες κι εθνοσωτηριες» συγκλισεις (ΠΑΣΟΚ-Ντορα-ΛΑΟΣ κ.α.) στο πολιτικο σκηνικο και τον στρατηγικο απεγλωβισμο του καθεστωτος.
Στο μετωπο αυτό συμμετεχει με ιδιαιτερους ορους η ΝΔ. Δεν έχει φυσικα την ίδια στρατηγικη επιδιωξη των λοιπων αντι-μνημονιακων, αλλά επιδιωκει ετσι να ανανεωσει το δικο της ρολο στο συστημα. Η συμμετοχη της ΝΔ στο αντι-μνημονιακο μετωπο έχει χαρακτηρα λαϊκιστικης «μετρολογιας», στηριζεται στην προβολη «ενός αλλου μιγματος πολιτικης», το οποιο πρακτικα κινειται μεταξυ δευτερευουσων επισημανσεων και γελοιων υποσχεσεων «απαλλαγης σε 18 μηνες». Κι αν ακομα η μπιλια των ταραγμενων εξελιξεων ανεθετε στον ΑΣ τη «διεξοδο» (πραγμα απιθανο στο αμεσο μελλον), η διαψευση των υποσχεσεων θα εμφανιζόταν ως «επιτυχια μπροστα στα χειροτερα που θα εφερνε η συνεχιση της πολιτικης του ΠΑΣΟΚ».
Στην πραγματικοτητα η ΝΔ του ΑΣ βρισκεται σε πληρες στρατηγικο αδιεξοδο, που ξεπερνα την «αντι-μνημονιακη» τακτικη της. Τα περιθωρια για ουσιαστικη ανατακτικη πολιτικη, δε μπορει να τα εξασφαλισει το οποιοδηποτε φιλελεύθερο «μιγμα». Στην ουσια ο ΑΣ καλειται απ' τα πραγματα για ουσιαστικη κι όχι επικοινωνιακη υπερκεραση της ΚΑ, καλειται για βηματα περα απ' τα φιλελευθερα μιγματα. Παρα την καραμανλικη κληρονομια, καποια αξιολογα στελεχη καθως και τις πιεσεις της λαϊκης της βασης, η ΝΔ του ΑΣ δεν έχει ωριμασει για τετοια βηματα, οποτε η πολιτικη της θα εξαντλειται σε τακτικους ελιγμους, πίσω απ' τις πρωτοβουλιες του ΓΠ και πιθανοτατα σε συμπραξη μαζι του στο αμεσο μελλον.
Αυτή η προοπτικη αποτελει και το πραγματικο προβλημα του ΑΣ, όχι απλως γιατι χλευαζει τα «φιλολαϊκα» του μιγματα, αλλά γιατι το στοιχημα της ΚΔ διαφοροποιησης θα τεθει στο εδαφος της μειζονος στρατηγικης «διεξοδου» που μελετα ο ΓΠ και που αφορα τις ελληνοτουρκικες διευθετησεις με επικεντρο τη «συνεκμεταλλευση» του Αιγαιου. Το στρατηγικο αδιεξοδο της ΝΔ θα αρχισει να παιρνει τη μορφη συναινεσης σε «μονιμη πτωχευση ή εθνικες παραχωρησεις» με επι πλέον βαρος τον κινδυνο ενός αντιστοιχου εθνικου διχασμου. Εδώ, η καρικατουρα ενός «νεου βενιζελισμου» του ΓΠ διατηρει την πρωτοβουλια, απουσας και παλιν της αριστερας. Η πολιτικη αυτή, εκφραση των «διεξοδων» που αναζητα από χρονια η παρακμαζουσα χωρα, έχει νεοτερες ριζες στις προσεγγισεις χουντας-Οζαλ, στο ΑΠ Νταβος-mea culpa, στο Μητσοτακικο κυνισμο-ρεαλισμο, στα no flags των Ιμιων, στα ζειμπεκικα Γιωργου-Τζεμ, στα αθλια δραγωνορεπουσια σχολικα βιβλια, στις κουμπαριες Κωστα-Ερντογαν. Σ' όλα αυτά, πισω από ευθραυστες θετικες πλευρες κι από αναγκες βηματων περα από αγκυλωσεις, ελλοχευει η τουρκικη «αρχη της ισοτητας» εναντι του «διεθνους δικαιου», δηλ. η αναδιανομη του Αιγαιου. Σ' αυτή τη «ρεαλιστικη αναδιανομη», την εξωραϊσμενη ως το Ανανιο κυπριακο, θα επιχειρησει τη νεοβενιζελικη φυγη προς τα μπρος η ΚΑ και την ταυτοχρονη περαιτερω ακινητοποιηση της ΚΔ, υπο την εθνικοδιχαστικη απειλη. Εδώ, η ανακοπη της ΚΑ πολιτικης ως τα ορια της ουσιας της καθως και της χαμηλης της νομιμοποιησης, και οι ταυτοχρονες αναγκες εθνικης ομοψυχιας, χρειαζονται τις πιο βαθειες και δυνατες φωνες του Εθνους.
9. Το διεθνές τοπίο και το στοίχημα στήν χώρα
Το οικονομικο αλλά και το πολιτικο προβλημα στη χωρα, δε μπορουν να εξετασθουν καν αποκομμενα απ' τα παγκοσμιως τεκταινομενα, ουτε ανεξαρτητα απ' τα ειδικοτερα εθνικα προβληματα. Σε κάθε περιπτωση μια αυτονομη εθνικη στρατηγικη, δεν μπορει να αγνοησει τις παγκοσμιες πολιτικοοικονομικες εξελιξεις του καιρου μας, ουτε τις αναγκαιες ειδικοτερες συμπραξεις της χωρας εν οψει εκδηλωμενων ή και επερχομενων κινδυνων, αλλά ουτε τις κοινωνικες αναγκες μεσα στο πλαισιο αυτό. Η αποκοπη των κοινωνικα αναγκαιων απ' τα διεθνως τεκταινομενα, και πολύ περισσοτερο η αναγνωσή τους μεσα απ' τα αδιέξοδα αριστερα στερεοτυπα, όχι μονο δεν συνιστα αυτονομια, αλλά έχει ένα διπλο καταστροφικο αποτελεσμα. Αφ' ενός ενισχυει τις «ρεαλιστικες» καθεστωτικες πολιτικες και την κοινωνικη τους στηριξη και αφ' ετερου συμπραττει μαζι τους στην καταστροφικη τους αναποτελεσματικοτητα. Το ζητημα όμως δεν είναι να αναπαραγει τα περιθωρια ενός πλασματικου αντιλογου στο εδαφος της εθνικης και κοινωνικης κατιουσας.
Ενώ μια συστηματικη πραγματευση για τα διεθνη, απ' τη σκοπια των κοινωνικων αναγκων χρειαζεται τους ειδικοτερους θεωρησιακους, γνωστικους και διαλογικους της ορους, καποια παραδειγματα μπορουν να δωσουν μια βασικη εικονα των πραγματικων προβληματων που πρεπει να έχει υπ' οψη της μια τετοια πολιτικη, στον τριπολικο (ή και πιο συνθετο) κοσμο μας.
Ας δουμε την Ευρωπη και τη χωρα μας, απεναντι στην κινεζικη παραγωγικοτητα κι ανταγωνιστικοτητα, βασισμενη φυσικα σε ανθρωπινες και περιβαλλοντικες εκατομβες, που αλυσιδωτα επηρεαζουν ολο τον κοσμο. Πως μπορει η χωρα να αντεξει αυτόν τον ανταγωνισμο, δεδομενου ότι η (τεως) αλβανικη απομονωση δεν αποτελει ουτε επιθυμητη αλλά ουτε εφικτη πλέον λύση ; Συναιρωντας εδώ ποιοτητα και τιμη, μπορουμε να δουμε πως ο,τι παραγει η χωρα με 3 $Ε πχ, η ΕΕ το παραγει με 2 και η Κινα με 1 $Ε. Μπορουμε να αποφυγουμε στρουθοκαμηλικα τετοια ενοχλητικα ερωτηματα, να διαλαλουμε τα δικαιωματα στα «κεκτημενα» μας, να «αντιλεγουμε» ότι το θεμα είναι το καλυτερο κι όχι το χειροτερο στις απολαβές μας, να παπαγαλιζουμε διαφορα δασμοπροστατευτικα ματζουνια, να ψαχνουμε το μελλον μας οργανωνοντας αντικινεζικες διαδηλωσεις μολις πριν το αναζητησουμε ως dealers της κινεζικης επεκτατικοτητας. Το ερωτημα ομως, όπως κι αν εκφραστει εκβιαστικα κατά καιρους, θα παραμενει ως διλημμα ανθρωπινης απαξιωσης ή αξιωσης στο νέο παγκοσμιο περιβαλλον, εως οτου ισως λυθει ερημην μας, δηλ. όχι στα ελληνικα αλλα στα κινέζικα, ας πουμε. Και θα πιεζει τη χωρα μα κι ολη την ευρωπη για παραγωγικες-βιοτικες απαντησεις που μονο ως οικονομικο-βιοτικο συνολο μπορουν να ανταγωνισθουν τη φθήνεια της δουλείας, θα πιέζει για απαντήσεις πέρα απ' τη φιλελευθερη και την κινεζοκομμουνιστικη ανταγωνιστικότητα.
Ας δουμε μια άλλη οψη των πραγματων. Στον τριπολικο (απλουστευτικα καπως) ανταγωνισμο, ΗΠΑ, ΕΕ και Κινα πολεμουν οικονομικα, νομισματικα και γεωπολιτικα μεταξυ τους για την επιβιωση-αναβαθμιση, καθεστωτικη ασφαλως, πλην πραγματικη στην περιπλοκη συνδεση της με τις κοινωνικες αναγκες. Στο επικεντρο ή το συνθλιπτικο περιθωριο του πολεμου αυτου, η χωρα μπορει να σταθει επισης σε λόγια κι επιχειρηματα στρουθοκαμηλισμου. Μπορει να καταγγειλει τον καπιταλισμο, να κατακεραυνωσει τις τοκογλυφικες εσωτερικες του μαχες, να διαπιστωσει την παγκοσμιοποιημενη συγκρουση και να εναποθεσει στην εκβασή της το κοινωνικο της ονειρο, να ξεπερασει μ' αυτό τον τροπο τα σταλινικα αδιέξοδα του «σοσιαλισμου σε μια μονο χωρα», να συμμετασχει υστερο-σταλινικα και φυρδην-μιγδην (λογοις) στην παγκοσμια κοινωνικη μαχη, να σωσει τις «σωστες» πολιτικες της. Το θεμα είναι όμως (καπως σαν τον από ακροναυπλιας Ζαχαριαδη) να αυτονομηθει συμμετοχικα στον πολεμο, και μαλιστα αξιοποιωντας την εμφύλια εμπειρια (καπως αντιθετα απ' τον Ζαχαριαδη) να υπερβει τα κοινωνικοδιχαστικα τσωρτσιλικα-σταλινικα τερτιπια, και να δημιουργησει τον κοινο τοπο αυτης της αναπότρεπτης συμμετοχης της.
Ας δουμε μια τριτη οψη των πραγματων. Στον κοσμο που ανακατατασσεται ραγδαια μεσα στο ιμπεριαλιστικο στενεμα και την πολυπλευρη κρίση, η εντεινομενη Περιβαλλοντικη καταστροφη και η Μεταναστευτικη εισβολη αποτελουν βασικες πλέον οψεις που θα βιωνονται ολο και πιο σκληρα. Αρκουν εδώ οι ΜΚΟ πληρωμένοι ακτιβισμοι, τα οικοκομματα, οι συνασπισμοι αριστερας, προοδου και οικολογιας, οι αντιξενοφοβικες υποκρισιες, η νοσταλγια μιας πορτας ανοιχτης στο δρομο και μιας μακρυνης τηλεοπτικης γευσης απ' την παγκοσμια δυστυχια ; Αρκει εδώ ο,τι έχει ειπωθει ή αντιπροταθει σαν συνολικη εθνικη-κοινωνικη πολιτικη, μπορει ειδικοτερα η χωρα να δωσει αυτά για απαντησεις στις ασφυκτικες πιεσεις που δεχεται απ' τη βιασμενη Φυση και τον βιασμενο Τριτο κοσμο ή όλα αυτά ζητουν απαντησεις περα απ' τα συντηρητικα, τα φιλελευθερα και τα προοδευτικα αναμασηματα;
Όλα του κοσμου τα παθη, ζητουν απαντησεις απ' την αρχη, κι απαντησεις (και) εθνικες στο παγκοσμιο εδαφος. Όχι απαντησεις που οριζουν το σωστο, αγνοωντας την παγκοσμια διασταση του. Ουτε απαντησεις που ο,τι πια δεν φαινεται εθνικα εφικτο το μεταθετουν στον παγκοσμιο Μαη. Δεν εχουν εδώ χωρο οι καταρες κατά της Μερκελ και οι φωνες για την (αδιαμφισβητητη) συνενοχη της ΕΕ στα ελληνικα κλεπτοκρατικα. Δεν εχουν χωρο ουτε οι ναυαγισμενοι ευρωληγουρικοι εκσυγχρονισμοι, ουτε το οψιμο αντιευρωπαϊκο αμερικανοληγουριο που εμφανιστηκε πριν 2-3 χρονια σε κυκλους της σοσιαλδιανοησής μας (μισο αιωνα πισω απ' τον ΑΠ) κι επιχειρησε να χαραξει το νέο κεϋνσιανο δρομο στη χωρα. Αντιθετα εχουν χωρο, περα απ' τα ανω βασικα, μια σειρα από σοβουσες εξελιξεις στον κοσμο - η προϊουσα οικονομικη και κοινωνικοπολιτικη κρίση στις ΗΠΑ, οι ευρωδημοκρατικες οσο και ιδιοτυπες αναζητησεις της Ρωσιας, οι κοινωνικες δημοκρατικες πιεσεις εκδημοκρατισμου στην Κινα (ακομα και μεσα στο ΚΚΚ), οι ηττες των ΗΠΑ στα προκεχωρημενα πολεμικα τους μετωπα, οι κοινωνικοπολιτικες αναζητησεις στη Λατινικη Αμερικη, οι εξελιξεις του μουσουλμανικου εκσυχρονισμου στην Τουρκια που χλευαζουν τα γνωστα στερεοτυπικα γυαλια, τα βηματα μπρος-πισω της κοινωνιας σε Γαλλια, Αγγλια, Ισπανια κι αλλου στην Ευρωπη, η νυχτα των θαυματοποιων που υμνουσαν ως χθες το Ιρλανδικο θαυμα, το σαστισμα και η διψα του παραδοσιακου συνδικαλιστικου και προοδευτικου κινηματος περα απ' τα αναμασηματα των παπαγαλων-ηγετων του.
Σιγουρα, όπως και να ‘ρθουν τα πραγματα πάντα θα υπαρχει το επόμενο βημα, αν η δημοκρατια (τους) έχει αδιέξοδα, η ζωη δεν έχει - παντα θα κινει ανθρωπους σε απαντησεις, εστω κι αν ξαναγυριζαμε στον πολεμο με ροπαλα που ελεγε κι ο θειος Αλβερτος. Στο σημερα ομως, η Ευρωπη, η ΕΕ αποτελει μια αναγκη στις παγκοσμιες εξελιξεις, μια αναγκη πιο κοντα στις δικες μας εθνικες ανθρωπινες αναγκες. Αποτελει τον πιο κρισιμο πολο στις παγκοσμιες εξελιξεις, ένα πολο ρυθμιστικο στην παγκοσμια συγκρουση και τον επικρεμαμενο τυχοδιωκτισμο, ένα πολο ικανο να αποτρεψει ένα επικινδυνο ερημην της διπολο για τις δεκαετιες που ερχονται, ένα πολο γονιμου επαναπατρισμου στις ΗΠΑ των αδιεξοδων που θελουν να εξαγαγουν (και) στην Ευρωπη, ένα πολο για τη συνυπαρξιακη συντηρηση του παγκοσμιου βρασμου σε επιπεδα που κυοφορουν τη γεννηση του Νεου, αντι για την καταστροφη.
Δεν υπαρχουν όλα αυτά στην πολιτικη της Μερκελ, εκει υπαρχει ενας λοξός αγωνας για ευρωπαϊκη-γερμανικη επιβιωση, απαραιτητη ωστοσο στα παραπανω. Δεν αρκουν φυσικα οι γερμανογαλλικες πολιτικες για το μελλον της Ευρωπης, ουτε για την κυοφορια του Νεου. Μα δεν φτανουν εδώ τα ξορκια εναντιον τους, ουτε τα διεκδικητικα των Pigs για να ταϊζουν τους εγχωριους νταβατζηδες τους πλαϊ στο κοκαλο «του λαου». Τα βηματα της «ευρωπης των λαων» δεν εξαντλουνται στην ευρω-αναδιανομη που εχουν αναγκη τα επι μερους καθεστωτα, αλλά συνδεουν την αναδιανομη του κοινωνικου προϊόντος με τα παραγωγικα και πολιτικα βηματα που διαμορφωνουν την «ευρωπη των λαων».
Στο πλαισιο αυτό, τα επι μερους αναγκαια εθνικα βηματα εχουν τοσο τις ρηξεις τους οσο και τον κοινο τους τοπο με τη στρατηγικη επιβιωσης της ΕΕ - το μαρτυρουν εδώ οψεις επιβαλλομενων αναδιαρθρωσεων που θα επρεπε να αποτελουν στοιχεια εθνικης πολιτικης από χρονια. Στο πλαισιο αυτό, ενισχυεται πολύ περισσοτερο η αποτελεσματικοτητα των ρηξεων με οψεις της ευρωπολιτικης, διευκολυνεται η ίδια η ευρωπολιτικη αυτή να απαντησει τα ιδιαιτερα αδιεξοδά της σε κοινωνικη κατευθυνση, δημιουργειται το πραγματικο εδαφος της αναγκαιας πολιτικο-οικονομικης διαπραγματευσης, διαμορφωνεται ο πραγματικος κοινος τοπος ιδεο-πρακτικων συγκλισεων των ευρωπαϊκων λαων, ενώ αναβαθμιζεται ειδικοτερα ο λογος κι ο ρολος της χωρας. Μιας χωρας μικρης και διακονιαρας που ωστοσο έχει (θαμενη) μια κληρονομια ονειρου και δρομου που μπορει βοηθησει να υπερβει η ευρωπη κι ο κοσμος τα αδιέξοδα των φιλελευθερων κι αριστερων στερεοτυπων. Σε κάθε περιπτωση, τα εθνικα βηματα ή κι αλματα καλλιστα μπορουν να καταγραφονται στο βαθαιμα της δημοκρατιας, το κατ' εξοχην γνωρισμα του σοσιαλισμου, του τελειως ξενου στην ΚΑ ρεπουμπλικα, στους σταλινοσοσιαλισμους «σε μια μονο χωρα» και στους «παγκοσμιους» τροτσκοσοσιαλισμους. Σε κάθε περιπτωση εδώ η χωρα έχει μια πραγματικη ευκαιρια από αποψη ευρυτερων διεθνων συγκυριων, ενώ βασικο προβλημα της παραμενει παντα, η ιδεολογοπολιτικη υστερηση της διανοησής της. Αν αυτό αλλάξει εγκαιρα, η χωρα θα μπορουσε με ορους κοινωνικης ομοψυχιας να αποκτησει και χαρισει στον υπολοιπο κοσμο ένα πολιτικο προτυπο κοινωνικης ανορθωσης, κι ένα παραγοντα σταθεροτητας κι ανατροπης μαζι, στο διεθνες σκηνικο.
10. Πού βρισκόμαστε και πού πάμε
Καμμια δυνατοτητα δεν υπαρχει εδώ - όπως και ποτέ, αλλωστε - για προφητειες κι απαντησεις σε περίεργους, τετοιες απαντησεις βραχυχρονιας ισχυος κι ως τη διαψευσή τους, διακινουν οι φυλλαδες με τα σιντιά. Αλλά και η αναγκαια προθεση οι απαντησεις να αποφυγουν τις a-priori διαψευσεις τους (δηλ. τις εγωϊστικες υποκειμενίστικες επιθυμιες αλλά και τις ψευδεπιστημονικες αναλυσεις που παρακαμπτουν τις για-όλα-επιθυμιες) ποτε δεν αρκει, γι αυτό ο κοσμος με μορφωση όπως οι παλιες γιαγιαδες, προσπαθει ο,τι προσπαθει και κανει και το σταυρο του.
Το πού βρισκομαστε και πού παμε, εξ αλλου, δεν επιδεχεται ποτέ ακριβή απαντηση, ο ταυτοχρονος προσδιορισμος της Θεσης και της Ορμης μας προσκρουει στην Ελευθερη Αρχη της Απροσδιοριστιας, την Αρχη του Αφατου-Αβατου. Αγαπησιαρα η Ελευθερη αυτή Αρχη, μας έχει αφησει ν' αλωνιζουμε ελευθερα ο,τι σπερνουμε, μα στεκεται και κόντρα στα στραβα ερωτηματα και θεληματα που μαθαμε να ‘χουμε, κόντρα ειδικοτερα σ' ό,τι έχει σχολαστικα χτιστει μεσ' το κεφαλι μας και γυρω μας τους τελευταιους αιωνες - επιμενει στα ανθρωπινα και τα απ-αλλοτριωτικα. Επιμενει δηλ. στην κβαντικη των Ελληνων, του θειου Καρολου συμπεριλαμβανομενου, (δεν έχει νοημα η ερμηνεια αλλά η πραξη κατεχει το νοημα), επιμενει δηλ. στη φυσικη διαλεκτικη, της κοινωνικης διαλεκτικης συμπεριλαμβανομενης (το ο,τι γινεται έχει το νοημα και το σημαδι του Υποκειμενου). Επιμενει αυτή η Αρχη να μας ελευθερωσει δι' Ημων για να το φχαριστηθουμε, ξεροντας καλυτερα απο μας πως μονο αυτή η φχαριστία ειναι ο παραδεισός μας, ξεροντας καλυτερα απο μας πως τα τζαμπατζιδικα ιστορικοαυτοματα και θεσμοδικαιωματικα ευδαιμονιστικα, δεν ειναι παρά η κολαση αλληλων.
Ετσι, σ' ένα περιπου, ζουμε μια κρίση Πολιτισμικη, μια κρίση Οικονομικη, Πολιτικη, Ιδεολογικη, πολυπλευρη. Τοσο πολυπλευρη και βαθεια που παει να μας συναντησει εκει στα βαθεια που εχουμε θαψει τον ανθρωπινο εαυτο μας, που παει ετσι γυρευοντας να την κατανοησουμε-αντιμετωπισουμε. Να την κατανοησουμε περα απ' το πού νοιωθουμε συμπτωματικα τον πονο, αφου τα συμπτωματα είναι μονο μια ενδειξη εξωτερικη κι αλλου φωλιαζει η αρρωστια, κι αφου ποτέ τα πραγματα δεν είναι όπως τα νομιζουμε παρεα με το καναλι ή το σχολειο - το ιδιο κανει. Να κατανοησουμε ότι χρειαζεται απαντηση σ' όλα τα ταμπλω του Ανθρωπινου Πολιτισμου, στο Παραγωγικο, το Δημοκρατικο το Ιδεολογικο. Σ' όλα τα ταμπλω μαζι και χωρια, βηματα στο καθενα απ' αυτα, τετοια που να κανουν τ' άλλα βηματα εφικτα, βηματα τετοια που να απαντουν τα περιεργα μα κι αληθινα ερωτηματα του τυπου «ωραια, αλλά πως θα γινουν αυτά ;». Βηματα σε πολλα ταμπλω, περα από απλουστευσεις, αλλά και κατορθωτά για Ολους, όχι ερημην των Αλλων κι όχι στα ορια της αλλοτριωμενης μαζας των αλλων, όχι μπουλουκηδον κι απροσωπα, όχι σε κατευθυνσεις του μεσου ορου.
Το βασικο αναγκαιο πολιτικο βημα και αιτημα, αφορα ένα Νέο Πολιτικο Συστημα, μια Βαθεια Δημοκρατια βασισμενη στη συμμετοχη και την απ-ιδιωτευση, μια δημοκρατια πολυκομματικη μα απαλλαγμενη απ' τις στρεβλώσεις εκπροσωπησης και τα κομματικα εκτροφεια οπου κατασκευαζονται τα ανδρεικελα των νταβατζηδων της κοινωνιας. Η γεννητικη και στηρικτικη κοινωνικοποιηση του βασικου αυτου αιτηματος και βηματος συνδεεται (αμφιδρομα) με:
α) Ιδεολογικα (Αξιακα - Θεωρησιακα - Πραξεολογικα) βηματα κι αντιστοιχες προτεραιοτητες σ' ολο τον κοινωνικο κορμο, και στα ειδικοτερα κοινωνικα τμηματα ιδεολογικης παραγωγης. Ειδικοτερα στον πολλαπλασιαστικο χωρο της διανοησης απαιτουνται θεωρησιακες ανατροπες, προχωρημενες ηδη στις πραγματικες πρωτοποριες κι αγνωστες εν πολλοις στους υπολοιπους του χωρου αυτου.
β) Ειδικοτερες προδιαγραφες και θεσμικες επεξεργασιες σχετικα με τη Βαθεια Δημοκρατια, τετοιες που να υπηρετουν τα κεντρικα της χαρακτηριστικα, αναπαραγοντας το Κοινο, μεσα απ' τις ιδιες τις μειοψηφικες και προσωπικες υπερβάσεις του. Υπαρχουν εδώ εργασιες που μπορουν να στηριξουν ειδικοτερες κι εφαρμοστικες επεξεργασιες.
γ) Επεξεργασια μιας ειδικοτερης στρατηγικης για την Κοινωνητικη Συγκλιση, Ομοψυχια και Υποκειμενικοποιηση. Εδώ μια νεα θεωρια του Υποκειμενου είναι αμεσα αναγκαια, στο κομματικο αλλά και το υπερβατικο του στενοκομματισμου εδαφος, στον κοινο τοπο των ορμητικων κινηματων και των πρεσβυωπικων εμπειριων, στη διαλεκτικη αληθεια του Κοινου Λογου και των πνευματικων πρωτοποριων του. Εδώ είναι αναγκαια μια νεα θεωρηση κι αρθρωση της κοινωνησης, σε οσμωση με την παραδοση και κοντρα σε φονταμενταλισμους, σε επαφη με τη συγχρονη γνωση και κοντρα στις οπισθοφυλακες της θετικιστικης και της χειραγωγητικης επιστημης, σε αξιωση των ιστορικων εμπειριων και κοντρα στις πικρες πλευρες τους, σε εν αλληλοις αγαπησιαρα ενοτητα και αφυπνιστικη ρηξη, σε συμπορευση με το παθος και κοντρα στα παθη. Εδώ σ' ένα κρυφο σχολειό του σημερα, μεσα κι εξω απ' τις κρατικες δομες, στο χωροχρονο εργασιας και σχόλης, σε χωριστες διαθεσιμοτητες και περιορισμους, σε συγκρουσεις και γιορτες, σε σχολεια και παρεες, στα μειζονα και τα καθημερινα, ο πρωτοποριακος και ο κοινος λογος οφειλουν να συναντηθουν οργανικα-συμπαραγωγικα, με κυρια ευθυνη - αυτοπραγματωση του ιδιου του πρωτοποριακου κοινωνικου λογου.
δ) Την αναγκαια Παραγωγικη και Δημοσιονομικη Αναταξη, με Αφετηρια τη Διαφανεια και την επ' αυτης κοινωνικη απ-ιδιωτευση κι απ-αλλοτριωση. Εδώ, οι σκορπιες και επι μερους εργασιες για τον παραγωγικο ιδιως αναπροσανατολισμο, μπορουν να γινουν αφετηρια για την αναγκαια συνθετικη κι εξειδικευτικη προσπαθεια, τοσο στο γενικο οσο και στο θεσμικο-συμμετοχικο επιπεδο της ΠΑ-ΤΑ.
ε) Την ευρωπαϊκη πορεια της χωρας, τις ειδικοτερες εθνικες αναγκες, τις αναγκες και δυνατοτητες παραγωγικων πολιτικοοικονομικων σχεσεων με την ΕΕ, τις ευρωπαικες και διεθνεις εξελιξεις, τη διεθνή αναζητηση διεξοδων απ' την εξελισσομενη κρίση. Οι ευρωληγουριες και οι ευρωκαταρες, όπως και οι εθνοφοβιες και οι εθνοαφασιες αποτελουν μεγαλα εμποδια στον ειδικοτερο πολιτικο προσανατολισμο.
στ) Τις πολυμορφες κοινωνικες αντιστασεις στις καθεστωτικες πολιτικες και πρακτικές, στις αντικοινωνικες επιθεσεις και χειραγωγησεις, στα συστημικα αυτονοητα και την εφησυχασμενη ή απελπιδα παραιτηση, στην τυποποιημενη ενταξη των κοινωνικων πρακτικων στο συστημικο στερεοτυπο. Οι πολυμορφες εδώ αντιστασεις, κινηματα κι εξεγερσεις θα πρεπει να αναπαραγουν τον εαυτο τους και να αναβαθμιζουν τον προσανατολισμο τους με πολιτικο οριζοντα το μεγαλο δημοκρατικο βημα.
ζ) Τη συγκρουση με το Φιλελευθερισμο και ιδιαιτερα την ΚΑ αιχμη του η οποία και πρεπει να περικυκλωθει καθως και πιεσθει εσωτερικα για την οποιασδηποτε μορφης απ-αλλοτριωσή της. Στο ιδιο πλαισιο είναι αναγκαια η αναπλαστικη συγκρουση με την Αριστερα και τις μετωπικες πολιτικες της, καθως και η υπερβαση ολοκληρου του συστημικου Δ-Κ-Α στερεοτυπου και της αντιστοιχης ψευδο-κλιμακωσης του προοδευτισμου.
Ειδικοτερο και κρισιμο ζητημα είναι εδώ η (εν ενοτητι και ρηξει) χειραφετηση της μειοψηφικης αριστερης διανοησης και η απελευθερωση των αιχμαλωτων ιδεολογικων και πολιτικων δυνατοτητων της. Εδώ είναι απαραιτητες ιδεολογοπολιτικες εξελιξεις, δυσκολες οσο και δρομολογημενες, ζητωντας τις προσωπικες υπερβασεις του καθενα μεσα στο χωρο αυτό. Σημεια-κλειδια μιας τετοιας χειραφετησης αποτελουν :
α) Η κατανοηση ότι ο μονος σοσιαλισμος (ή όπως αλλοιως ονομαστει), τοσο αναγκαιος οσο κι εφικτος, είναι η Βαθεια Δημοκρατια, η μονη δυνατη να συνδεσει αποτελεσματικα το Νυν με το Αιεν, το βιοτικο Τωρα με το ονειρικο Αυριο, το Προσωπικο με το Κοινωνικο, το διαρκως ελλειπες με το Πληρουμενο, το αντι-καθεστωτικο με το υπερ-καθεστωτικο, το αμεταβατο με το μεταβατικο, τα δυο μαζι με τον εαυτο τους, το υποκειμενο με τα πραγματα, την πολιτικη με την οικονομια, την πολιτικη οικονομια με την ιδεολογια, τους ανθρωπους με τον εαυτο τους.
β) Η εγκαταλειψη ενός ψευδομαρξισμου-καρικατουρας, συρρικνωμενου στον ιστορικιστικο επιστημονικο θετικισμο, ενός οικονομιστικου μαρξισμου που μπερδευει την αδιαψευστη οικονομικη καταδειξη των κοινωνικων σχεσεων με την ίδια τους την πολυεπιπεδη ουσια. Ενός οικονομισμου που θεωρει την «οικονομια» βαση κι όχι εκφραση αναταξιμων κοινωνικων σχεσεων, ενός πολιτικισμου που χτιζει τερατα πανω στην αμμο του οικονομισμου αυτου και της κρατικης του σωματωσης, ενός ιδεαλισμου του εσχατολογικου αναντίκρυστου στο πραξεολογικο σημερα. Είναι αναγκαια η εγκαταλειψη της «επιστημονικης» αυτης ιδεολογιας, αυτης που προδιδει και πλαστογραφει την ανερεύνητη πιστη στα εδώ και τωρα ανθρωπινα κι ανθρωποποιητικα, αυτης που εμποδιζει την αναδυση τους απ' τη σκοτωμενη πλευρα του τραγικου εαυτου μας και την πολιτικη τους εκφραση, αυτης που κατεχει εν ονοματι αλλοτριων, το χωρο μιας ιδεολογιας ελευθερωτικης.
γ) Η εγκαταλειψη των λενινιστικων καθεστωτικων και μεταβατικων προτυπων και πλατφορμων σ' ολες τις εκδοχες τους, η απορριψη του γιακωβινισμου-μετωπισμου των φωτισμενων πρωτοποριων που προετοιμαζουν κι επιβαλλουν την «πραγματικη αλλαγη», η υπερβαση του «σωστου» στενοκομματισμου και του κομματικου υποκειμενου. Δεν είναι όλα αυτά μονο ιστορικες αποτυχιες, ακομα κι αν επαναληφθουν για να φανε τους ιδιους τους τους ζηλωτες, είναι τα κερινα ομοιωματα του υποκειμενου, είναι μια οψη του φοβου μπροστα στην ελευθερια (του Εριχ Φρομ), είναι η μεγιστη ψηφος εμπιστοσυνης στο συστημα. Μιας εμπιστοσυνης πραγματικης, παρα τη μυξιάρα μίρλα των πολιτικων νηπιων στην «κακη μαμά», και ψηφος δαγκωτή ανεμπιστοσυνης στον «συντροφο» και την ίδια την τρομακτικη «πραγματικη αλλαγη» που κρυβουμε μεσα μας αλλοτριωμενοι, είναι τρομος μπροστα στον χειροτερο εαυτο μας, τον κρυμμενο (τουμπανο και κρυφο καμαρι), είναι όλα αυτά που επιστρατευουν ένα ψυχωτικα λυτρωτικο «λενινισμο» σ' ολες τις μεταμφιεσεις του, είναι ο ανθρωπινος λυκος του φιλελευθερου παππου Χομπς που ζητα στον αρχιλύκο τη φοβικη επιβίωση της αγέλης.
δ) Η αλληλεγγυα μαχη για την απαλλαγη απ' όλα τα συνοδευτικα συνδρομα που μας κατεχουν, τα συνδρομα πολιτικης ψυχοπαθολογιας, τα νευρωσικα και δικαιωτικα, τα συνδρομα ψευδο-συνεπειας και σαλτιμπαγκισμου, τις θεωρητικες οχυρωσεις του τιποτα, την ιδεολογικη αλλοτριωση μας, την αγνοια γι αυτή την αλλοτριωση. Η υπαρξιακη δικαιωση δεν έχει χωρο στα μιζερα και τα στενα, ζητα το χωρο του Αλλου, όχι να τον καταπιει μα να φυτρωσει και να ανθισει εκει, να βρει εκει τον εαυτο της σαν κοινη ελευθερωση.
ε) Η διαρκης αναμετρηση μ' όλα αυτά, στο εδαφος της τρεχουσας πολιτικης αντιπαραθεσης, κυριως στο εδαφος του όποιου κυβερνητικου αντιπαλου, αν και δεν έχει σημασια εδώ ο τοπος ουτε η πληρης ορθοτομηση. Σημασια έχει να δει η αριστερη ελιτ, περα απ' τις ψευδοδιαγνωστικες της ρετσετες οπου γελαει ο κοσμος, και περα απ' τα εκαστοτε τραγικα κυβερνητικα οπου κλαιει ο κοσμος, πού πχ. ο Γιωργος είναι πολύ μπροστα (= κοντα στην κοινωνια) απ' την ίδια, πού την αφηνει σύξυλη στ' αναμασήματά της και τη δια βίου αμαθησία της.
Εκει λοιπον βρισκομαστε κι εκει εχουμε να παμε, κατά την ταπεινη μου γνωμη, και παντα στο περιπου και παντα σε μια βράση που ζητα το παραπέρα, στο κατά δυναμη του καθενός.
ΔΤ - 21 / 11 / 10
Κείμενα του ιδίου :
- ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ
- ΠΑΡΑΣΚΟΠΙΑΝΑ 1 - ΕΙΚΟΣΙΠΕΝΤΕ ΣΗΜΕΙΑ
- ΠΑΡΑΣΚΟΠΙΑΝΑ 2 - Ο ΠΟΝΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
- ΠΑΡΑΣΚΟΠΙΑΝΑ 3 - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΧΑΡΤΟΥ ΣΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ
- ΠΑΡΑΣΚΟΠΙΑΝΑ 4 - ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΑΣΚΗΣΗ
- ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
- ΧΑΣΑΠΙΚΑ
- ΧΡΥΣΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ
- Ο ΟΣΑΜΑ ΚΙ Ο ΟΜΠΑΜΑ
- ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ;
- ΜΙΚΡΟ ΖΟΥΜ ΣΤΟ Κ.Κ.Ε.
- ΟΙ ΝΕΟΙ ΜΕ ΤΑ ΠΡΗΣΜΕΝΑ ΑΡΧΙΔΙΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΑΝ ΑΛΗΤΕΣ
- ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟ ΚΡΥΦΤΟ ΚΑΙ ΒΗΜΑΤΑ ΜΠΡΟΣ-ΠΙΣΩ
- ΠΟΙΟ ΦΟΡΕΙΟ ΘΑ ΜΑΣ ΚΟΥΒΑΛΗΣΕΙ
- ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΡΙΣΙΟΛΟΓΙΑ, ΣΗΜΕΡΑ
- ΠΡΟΤΡΟΠΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
- ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΩΤΣΗΣ - ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥ
- ΤΟ ΜΕΤΕΩΡΟ ΒΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΛΑΡΓΟΙ
- ΠΟΛΩΣΕΙΣ ΚΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
- ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΑ - ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΑΦΘΟΝΟ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΣΧΟΛΙΟ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΨΑΧΤΗ
- ΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΥΓΟ
- ΦΙΛΕ, ΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ!
- ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
- ΓΙΑ ΤΗ ΦΟΥΚΑΡΙΑΡΑ ΤΗΝ ΦΑΣΗ ΜΟΥ
- ΜΙΓΜΑ ΕΞΟΔΟΥ
- ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΨΗΛΑΦΗΜΑΤΑ ΔΙΕΞΟΔΟΥ
- ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΒΑΘΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
- ΣΤΑΧΤΕΣ ΚΑΙ ΣΠΙΘΕΣ, Μέρος 1ο
- ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΒΑΘΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
- ΜΕΡΕΣ ΜΑΓΙΟΥ ΤΟΥ 10
- ΣΤΑΧΤΕΣ ΚΑΙ ΣΠΙΘΕΣ, Μέρος 2ο
- ΣΤΑΧΤΕΣ ΚΑΙ ΣΠΙΘΕΣ, Μέρος 3ο
- ΣΠΙΘΑ: ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
- ΒΙΒΛΙΟ: Ἰμαρέτ - τοῦ Γιάννη Καλπούζου
- ΒΙΒΛΙΟ: Νὰ τὴν χέσω τέτοια λευτεριά, ὁποὺ θὰ κάμω ἐγὼ ἐσὲνα πασιά! - τοῦ Κώστα Ζουράρι
- ΒΙΒΛΙΟ: Βέβηλα, Κίβδηλα, Σκύβαλα - του Κώστα Ζουράρι
- ΠΕΡΙ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ
- ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΠΥΛΗ (Συνηγορία σὲ παραλλαγὴ στὸν Γιῶργο Πολυχρονίδη)
- ΑΧ ΡΕ ΧΡΗΣΤΟ, ΚΑΙ ΠΑΛΙ
- ΑΧ, ΡΕ ΧΡΗΣΤΟ...
- ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ
- Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ ΔΙΠΟΛΙΣΜΟΣ
- Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΤΟΛΗ
- ΚΛΑΙΕΙ ΝΑ ΓΕΝΝΗΘΕΙ;
- Ο Μίκης και το τέλος της εθνικολαϊκής επιστήμης
- ΤΟΣΟ ΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΥΑ
- ΚΡΙΣΗ: ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
- ΔΕΛΤΙΟ 100 ΗΜΕΡΩΝ ΣΕ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ
- ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΙΚΗ ΑΣΑΦΕΙΑ
- ΤΑ ΕΠΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ
- ΑΝΤΙΔΕΞΙΑ ΚΙ ΑΝΤΙΛΙΤΟΤΗΤΑ
- ΠΙΣΩ ΜΑΣ ΚΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ
- ΨΗΛΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ, ΚΑΙ ΣΥ ΑΛΕΞΗ...
Πρόσφατες δημοσιεύσεις
- Απ: ΑΜΑΝ ΠΙΑ! 14 Μάι 2015 11:55 από ΑΚΡΙΤΑΣ σε Γιὰ τὴν κυβέρνηση τοῦ Σύριζα
- ΑΜΑΝ ΠΙΑ! 12 Μάι 2015 11:52 από Δώρα Παπαδοπούλου σε Γιὰ τὴν κυβέρνηση τοῦ Σύριζα
- ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΦΡΑΣΕΙΣ 09 Μάι 2015 18:42 από Γιάννης Φ.Φωτόπουλος σε Γιὰ τὴν κυβέρνηση τοῦ Σύριζα
0 Σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια.